‘Het is oorlog’, zei premier De Croo in de Kamer. Juist dan zou je vrede verwachten in de regering. Helaas

Bart Eeckhout is hoofdcommentator van De Morgen.

Toegegeven, meer dan een hypothese is het niet. Toch lijkt er een groot gat open te liggen op de kiezersmarkt voor partijen en politici die er, in tijden van nood, in slagen om samen te werken en vooruitgang te boeken.

Net als die in de Vlaamse regering tonen de meeste partijen en politici die deel uitmaken van de federale regering dat zij niet in dat gat in de markt geïnteresseerd zijn. Of correcter: dat zij niet bij machte zijn om in dat gat te duiken. Omdat de tragiek van de hedendaagse politiek hen ertoe dwingt verdeeldheid boven eendracht te verkiezen, en gekijf boven eensgezindheid.

Amper had premier Alexander De Croo (Open Vld) bevestigd dat het begrotingsakkoord dan toch rond was geraakt, of daar gingen de poppen alweer aan het dansen. Meer kernenergie, toeterde MR rond. Niks van, leidde coalitiepartner Groen af uit hetzelfde regeringsbesluit. Weg met het fiscaal voordeel voor tweede verblijven, meldde datzelfde Groen trots. Dat zullen we volgend jaar nog weleens zien, riposteerde MR. Et cetera, et cetera.

Het gaat niet alleen om het gekijf. Zodra er witte rook opsteeg, trokken alle betrokken partijen naar de sociale media om daar exclusief hun eigen prioriteit in de verf te zetten. Niemand, behalve misschien de premier zelf van rechtswege, die dacht dat het misschien ook belangrijk kon zijn om vertrouwen te wekken met de indruk van een coherent, goed bestuur. Niemand die dacht: kom, we doen eens gek en geven ook een compliment aan de collega’s.

Het resultaat is een behoorlijk mager beleidsplan voor de laatste twee regeringsjaren. De plannen zijn het residu van wat overblijft na alle wederzijdse oekazes en blokkages. Een belastinghervorming? Later. Misschien. Een beetje.

De oorlogscontext biedt uiteraard een geldig excuus. Deze regering rolt noodgedwongen van de ene internationale crisis in de andere. Dat beperkt de vrijheid voor eigen beleid. In de bescherming van burgers en bedrijven tegen die storm poogt de regering-De Croo te doen wat ze kan. Tegelijk is er het onbehaaglijke gevoel dat er geen plan is voor de crises die nog op ons afkomen: vergrijzing, klimaat. Geld om dat plan voor te bereiden is er alleszins niet en de tijd begint ook te krimpen.

Het zal voor velen verleidelijk zijn om uit dat alles te besluiten dat “België niet werkt”. Zo eenvoudig is het niet. Want werkt Vlaanderen wel dan? (Om van Brussel en Wallonië nog te zwijgen.)

Het probleem is fundamenteler, groter dan dit kleine land. Het gaat naar de kern van het hedendaagse politieke bedrijf in onze democratieën. Met spektakelpolitiek dwingen politici zichzelf te regeren op het ritme van de sociale media. Die alomtegenwoordigheid vervreemdt burgers van hun politici. Ze zíén die politici wel voortdurend, maar ze zien te weinig robuust beleid. Alles is campagne geworden, besturen schiet erbij in. Geen wonder dat begrotingsakkoorden niet of amper op tijd klaar raken.

“Het is oorlog”, zo begon premier De Croo zijn State of the Union in de Kamer. Juist dan zou je vrede verwachten in de schoot van de regering. Helaas.