Het is onhandig dat ik, naast een schrijvende teek, ook nog een gewoon mens ben

Auteur Lize Spit en haar Nederlandse collega Bregje Hofstede, allebei 1988, vertellen beurtelings over hun leven.

Soms, als we door de bossen lopen, stel ik me voor hoe mijn hond de wereld waarneemt. Vaak zie ík het hert dat twintig meter voor ons op het pad staat, maar Kepler ziet het niet; die volgt een geurspoor in het gras. Zijn wereld is een reuklandschap, met een beweeglijke geografie van geur die om hoekjes kan waaien, die geen last heeft van het donker, die blijft hangen op een plek waar een uur of een week geleden iemand langskwam. Het is een wereld zonder scherpe randen in ruimte of tijd, een wonderlijke plek die ik zelf nooit echt zal kennen. Ik kijk alleen toe hoe Kep zich erdoor snuffelt, steen en spriet aftastend.

Hoe het zou zijn om de wereld waar te nemen als een hond (of als een olifant, een mug, een vleermuis) beschrijft wetenschapsjournalist Ed Yong. In An Immense World roept hij de vormloze chaos op waarin we ons allemaal voortbewegen: een wilde mix van elektrische en magnetische velden, drukgolven en wervelende moleculen, een baaierd waarvan elk van ons maar een heel klein deel ervaart. Wij dieren zien, horen, voelen of ruiken alleen wat we nodig hebben om te overleven, schrijft Yong. Een teek bijvoorbeeld is op zoek naar zoogdierenbloed, en daarom neemt hij lichaamswarmte waar, de aanraking van vacht, en de geur van boterzuur die opstijgt van levende huid. Aan andere dingen heeft hij geen boodschap: kleuren, vogelzang, rozengeur gaan compleet langs hem heen. Hij kan er niks mee, en zou hij die stortvloed aan prikkels waarnemen, dan zou de wereld opnieuw uiteenvallen tot chaos, en de teek zou verhongeren.

Op dezelfde manier, dacht ik toen ik Yong las, is een boek voor mij een tijdelijk extra zintuig. Het transformeert de chaos van de wereld tot orde en stelt me in staat om betekenis te halen uit een ratjetoe. Ik ben een teek wanneer ik schrijf: dan zie, hoor, ruik en voel ik alleen wat ik nodig heb voor het boek. Ik reageer op een aantal dingen in de wereld om me heen; de rest filter ik weg.

Momenteel is mijn schrijfneus gespitst op de rondzwevende moleculen van het mystieke en tast ik naar de wollige grenzen van taal; thema’s die me al een paar jaar hypnotiseren. Het is dan onhandig dat ik, naast een schrijvende teek, ook nog een gewoon mens ben, met afspraken en deadlines die ik vergeet, en e-mails die ik negeer. Ik ben grotendeels doof en blind, maar volgens een logica die ik zelf niet eens zou kunnen uitspellen pak ik wél dat ene boek op in de boekhandel of noteer ik een idee, of een flard van een gesprek, volstrekt zeker dat ze ‘erbij horen’ omdat ze mijn tijdelijke, speciale zintuig prikkelen.

Als ik de signalen volg, vind ik uiteindelijk bloed. Een boek heeft een kloppend hart; dat is waar lezers later ook op af gaan. Ze nemen de lichaamswarmte ervan waar. Ze ruiken het boterzuur dat opstijgt van de pagina’s. Als je goed kijkt, kun je in elke boekhandel wel iemand zijn neus in een opengeplooid boek zien steken.