Het is nog altijd niet duidelijk wat de kiezer koopt als hij Macron stemt, maar Le Pen blijft een ongeloofwaardige president

De afgelopen tien dagen stonden de kiezers van Jean-Luc Mélenchon in het centrum van de aandacht. Zouden de aanhangers van de links-populistische nummer drie in de eerste ronde thuisblijven, blanco stemmen, stemmen voor Macron… of uit opperste frustratie toch voor Le Pen? Vorige week werd de Sorbonne bezet door boze studenten, die “Ni Macron, ni Le Pen” op de muren kalkten en – helaas – opnieuw nutteloze vernielingen aanrichtten.

De agressiviteit, frustratie en teleurstelling met de politiek (waarvan de Fransen nochtans veel verwachten) zit ongekend hoog. Maar zo hoog dat extreemrechts niet meer als een bedreiging wordt gezien? Linkse media als Mediapart haalden alles uit de kast, met artikels rond Le Pens financiële malversaties, steun uit het buitenland en autoritaire, anti-democratische plannen. Het autoritaire risico bestaat.

Het debat van woensdag zou verhelderend moeten zijn. Stemmen vóór Macron is een blanco cheque geven, wat moeilijk ligt voor veel Fransen met een bescheiden inkomen. De patent incompetente operettedictator Le Pen speelt in een andere klasse. Macron moest zich inhouden om haar niet belachelijk te maken. Het is een belediging voor het land van Montaigne, Richelieu, Condorcet, Voltaire, Constant, Hugo, Jaurès of Mendès France dat een onbekwame populist straks meer dan 40 procent van de stemmen dreigt te krijgen. Wie enkel het debat zag, zou denken dat Macron met 60 procent en meer moet winnen.

Het is onvoorstelbaar dat Le Pens leugenachtige toogpraat beleid zou worden. De extreemrechtse tribuun kan niet om met tegenspraak. Ze verdraait en amalgameert gekende republikeinse referenties (zoals de Gaulle) met ronduit illegale of ongrondwettelijke voorstellen, zoals de grondwet wijzigen zonder langs het parlement te passeren, de ‘priorité nationale’ invoeren en de Conseil Constitutionnel (het ‘Franse Grondwettelijk Hof’) muilkorven. Een cocktail die alleen in een ramp kan resulteren: een autoritaire democratie zonder tegenmachten.

Macron legde de nadruk op een paar tactische contrasten, zoals het universalisme van de republikeinse waarden (wat de kiezers van Mélenchon, Hidalgo en Roussel moet aanspreken) of zijn plotse groene versnelling (richting Mélenchon en Jadot), maar bleef wel duidelijk op zijn centrumrechtse en liberale economische lijn. Le Pen had eigenlijk niets te vertellen, ook niet over koopkracht. Enkel over veiligheid en bij haar eindverklaring was Le Pen een beetje op haar gemak.

Het is nog altijd niet duidelijk wat de kiezer koopt als hij Macron stemt, maar Le Pen blijft een ongeloofwaardige president. Het is onvoorstelbaar dat in een land van literaire, politieke en technische excellentie, alle talenten naar één pool worden gezogen. De sterke interviews van premier Castex en minister van Economie Le Maire de laatste dagen geven de indruk dat de volledige politieke klasse in één kamp is gekropen, met uitzondering van de radicaal-linkse beweging La France insoumise. Op de dag van het debat kondigde Mélenchon aan dat hij premier wil worden en actief campagne zal voeren voor de Assemblée Nationale. Wordt vervolgd.