Het idee dat jongeren een minimale risicofactor zijn voor besmetting, wordt almaar meer achterhaald

Bart Eeckhout is hoofdredacteur van deze krant.

Het was een nuchtere maar verontrustende vaststelling die Hans-Willem Snoeck, immunoloog aan de Columbia University in New York, deed in deze krant. “Het beeld begint zich te vormen dat jongeren de motor van de uitbraak zijn”, schreef Snoeck in een bijdrage, “en ouderen en mensen met aandoeningen de grootste slachtoffers.”

In die eenvoudige analyse zit een groot deel van de problematiek van deze tweede coronagolf verscholen. Doordat België zich te vroeg te ver gewaagd heeft met de versoepeling van de veiligheidsmaatregelen, en zonder vangnet van voldoende opsporing van besmettingshaarden, zitten we alweer met de gebakken peren. En dan moet de terugkeer uit vakantie nog echt doordringen in de cijfers.

Die cijfers tonen alvast aan dat de besmetting vooral bij tieners en twintigers toeslaat (en ook bij de ouderen). Toch valt het lastig om juist die jongeren te overtuigen om weer braaf alle regels te volgen, aangezien zij niet noodzakelijk zelf zwaar ziek worden. Dat is geen typische ‘jongerenkwestie’, maar een algemeen probleem van solidariteit en sociale psychologie: het is moeilijk om mensen, jong en oud, te overtuigen om een offer te brengen, als zijzelf daar niet meteen het voordeel van krijgen.

Hier zit ook meer in het algemeen een paradox in. De verstrenging moet ertoe leiden dat kwetsbare doelgroepen ditmaal beter beschermd worden. Als dat lukt en een nieuwe ramp met vele doden wordt vermeden, zal dat een argument zijn om te zeggen dat er niks aan de hand is, wat dan weer het draagvlak om voorzichtig te blijven, doet verkruimelen.

Beter inzicht in de rol van jonge mensen in de verspreiding van Covid-19 kan alvast helpen om de regels bij de herstart van het schooljaar nog eens goed te overwegen. Het idee dat kinderen en jongeren slechts een minimale risicofactor zijn voor besmetting, wordt door almaar meer onderzoek achterhaald. Jongelui worden dan wel merkbaar minder ziek, als verspreider spelen ze juist een grote rol.

Lees ook: Nu al zorgen over start van het schooljaar

Dat hoeft niet tot een paniekgreep te leiden – of toch niet als we het dit keer wél verstandig en tijdig aanpakken. Schoolonderwijs speelt een essentiële rol in de ontwikkeling van jonge mensen en in het aanbieden van zoveel mogelijk kansen voor alle talenten. Maar om onderwijs ook veilig te organiseren is wellicht meer nodig dan tot nog toe voorzien is.

Het massaal testen, ook van jongeren die geen symptomen vertonen, kan daarbij een geruststellende factor zijn. Testen op school verhindert het ontstaan van nieuwe broeihaarden en geeft een vroeg signaal van bestaande opflakkeringen in de buurt. Het is een relatief eenvoudige manier om drastischer ingrepen onnodig te maken.

Het ‘voordeel’ – het enige wellicht – van deze frustrerend vroege tweede coronagolf is dat er tijd is om de organisatie in het onderwijs aan te passen aan die nieuwe inzichten. Laten we die tijd niet verkwanselen.