Het confederalisme is een zinsbegoocheling. Er is in de hele wereld geen enkel land waar dat systeem functioneert

Bart Eeckhout is hoofdcommentator.

In 1978 voerden de Britse Conservatieven met Margaret Thatcher hard en succesvol campagne tegen de socialistische regering met de slogan ‘Labour isn’t working’ – een woordspel dat tegelijk naar de hoge werkloosheidscijfers verwees als naar de stand van het land. Met zijn nieuwe en krachtige pleidooi voor confederalisme pakt N-VA-voorzitter Bart De Wever uit met een variant op die oude Thatcher-campagne: ‘Belgium isn’t working’.

Bart De Wever vraagt nogal wat van de verbeeldingskracht van zijn kiezers. Eerst wil hij ze laten geloven dat ‘woke’ aanvallen op hun vrije leven hun grootste zorg zijn, vervolgens wil hij hen ervan overtuigen dat de splitsing van het land de oplossing biedt voor al hun problemen.

Toch zou ook de N-VA-campagne succesvol kunnen zijn. Het is geen toeval dat Bart De Wever juist nu de kanonnen van het confederalisme laat bulderen. De federale regering is al slaapwandelend in een existentiële crisis gesukkeld. Het noodzakelijke management van opeenvolgende crises kan niet langer verbergen dat er geen idee is over waar dit land naartoe gaat of zou moeten gaan. De lekkende begroting is een pijnlijk symbool voor die penibele stand van het land.

De zorgen zijn terecht. Nu al kloppen toekomstige ‘uitdagingen’ aan de deur, zoals de oplopende kosten door de vergrijzende samenleving. Buffers zijn er amper, de tijd dringt. Burgers weten dat. Dan is het niet onmogelijk dat ook zij menen dat ‘Belgium isn’t working’.

Rationeel is er veel in te brengen tegen de lokroep van het confederalisme. Juist de decennialange focus op de staatshervorming hebben dit land gebracht waar het nu staat, met zijn gezwollen overheidsapparaat en manke dienstverlening in de kerntaken. Willen we echt nog meer van dat?

Het confederalisme is een zinsbegoocheling. Er is in de hele wereld geen enkel ander land waar dat systeem functioneert, een staat die zichzelf stabiel hervormt tot een confederatie is onbestaand. Confederalisme is niet meer dan een korte tussenstop naar de volledige scheiding van het land, separatisme in een schapenvacht.

Dat N-VA met dit idee succes zou kunnen boeken, is dan ook best opmerkelijk. De verantwoordelijkheid, of liever: onverantwoordelijkheid, van de huidige coalitie is groot. Weg is de ambitie om eendracht uit te stralen, weg het besef dat dit weleens de laatste kans zou zijn voor politieke radicalisering goed bestuur helemaal onmogelijk zou maken.

Zeker de Franstalige partijleiders mogen eens in de spiegel kijken. Jammerend stelt de belgicistische MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez nu vast dat, na jaren onophoudelijke interne sabotage, N-VA-confederalisme het enige alternatief blijkt te zijn. Maar ook PS-voorzitter Paul Magnette ziet nu dat het eindpunt van zijn eeuwige ‘non’ weleens een onderhandeling kan worden over het splitsen van het land.

Het is nog niet te laat. Er is nog tijd om toch weer lijn in het bestuur van het land te krijgen. Of dat ook gaat lukken? Zoals de jongens van Meltheads tegenwoordig op de radio schreeuwen: “Ik ben niet naïef.”