Het bloeddorstig regime in Wit-Rusland doet denken aan de staatsterreur in ‘The Handmaid’s Tale’

Barbara Debusschere is journalist.

Het regent levensechte Hollywood-scenario’s. Niet ver hiervandaan heeft een dictator met een list een Ryanair-vlucht doen landen om er een journalist uit te plukken. Waarop die meteen vreesde gedood te zullen worden door de arm der wet van zijn moederland.

De Wit-Russische blogger en politieke dissident Raman Pratasevitsj (26) was op weg van Athene naar Vilnius, Litouwen. Op de Griekse luchthaven had hij al in de gaten dat hij gevolgd werd door lieden van de KGB, de Wit-Russische geheime dienst. Eens het vliegtuig zich boven Wit-Rusland bevond, waarschuwde de luchtverkeersleiding daar dat er “een bom aan boord” was.

Lees ook de reconstructie: Trillend van angst werd journalist Raman Pratasevitsj afgevoerd uit het vliegtuig door Wit-Russische geheim agenten

Waarop de commerciële vlucht door een Wit-Russisch gevechtsvliegtuig begeleid werd naar hoofdstad Minsk. Daar werd Pratasevitsj in de boeien geslagen. De ‘bom’ bleek een verslaggever die tiran Aleksandr Loeksjenko uit de weg wil.

De andere passagiers werden vijf uur vastgehouden. Een van hen vertelde aan Litouwse media dat Pratasevitsj tijdens de abrupte landing in paniek raakte. “Hij zei: ‘Ik zal hier geëxecuteerd worden.’”

Zijn vrees is terecht.

Want hij leeft en werkt in een extreem repressief en bloeddorstig regime dat doet denken aan de staatsterreur in The Handmaid’s Tale. “Op drie uur vliegen van Brussel vormt Wit-Rusland een enorme goelag binnen Europa”, vat expert Christophe Brackx samen.

In augustus vorig jaar ‘won’ Loekasjenko op frauduleuze wijze de Wit-Russische presidentsverkiezingen en kwam de woedende bevolking massaal op straat, gehuld in de oppositiekleuren rood-wit. Het protest werd hardhandig de kop ingedrukt.

Al minstens 50.000 mensen zijn opgepakt. Ze krijgen dan een toef groen, geel, rood of zwart opgespoten, naargelang ze vooral vernederd, fataal of niet fataal gemarteld of gedood moeten worden. Minstens 5.000 opgepakte Wit-Russen, zo meldt Brackx, zijn al gefolterd, verkracht, vermoord of tot zelfmoord gedreven. Soms enkel omdat ze wit-rode gordijnen ophingen.

Sinds hun protest waren wij hen compleet vergeten. De EU slaagde er wegens belangen van sommige lidstaten ook niet in een vuist te maken tegen deze gruwel.

Dat dit ijselijke regime nu zijn klauwen laat zien op een Ryanair-vlucht heeft één groot voordeel: Pratasevitsj en zijn bange landgenoten hebben nu, wellicht heel even maar, de aandacht van de wereld. Het wordt daardoor moeilijk voor het Westen om te doen alsof we niet weten wat in zijn land gebeurt.

EU-leiders reageren scherp en ‘overwegen’ een volledige ban op alle luchtverkeer van en naar Minsk. Dat moeten daden worden. Want slaagt de EU er ook dit keer niet in om een harde, gebalde vuist te maken in de vorm van sterke sancties, dan legitimeert zij, in onze naam, systematische en bloeddorstige vervolging van duizenden burgers die elke dag vrezen voor opsluiting in een martelcentrum, hier op een boogscheut vandaan. Hadden we niet afgesproken: dat nooit meer?