Open briefGezondheid
Gezonde voeding speelt wel degelijk een belangrijke rol bij preventie en behandeling van kanker
Met verbijstering lazen wij de uitspraak van dr. Elisabeth De Waele dat kankerpatiënten calorierijke voeding moeten eten zoals boter, slagroom, crème brûlée en andere energierijke voeding (DM 25/3). Als artsen voelen we ons geroepen om de nodige nuances aan te brengen.
1. Anno 2023 is er sterke wetenschappelijke evidentie beschikbaar aangaande het belang van een optimaal voedingspatroon in de preventie van verschillende chronische aandoeningen, met name hart- en vaataandoeningen, suikerziekte en kanker. Het wordt hoe langer hoe duidelijker dat nutriëntenrijke voeding ook tijdens de behandeling een belangrijke ondersteuning is voor de kankerpatiënt. Onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat omega 3-vetzuren tijdens chemotherapie de inflammatie die met kanker gepaard gaat, kunnen verminderen.
Algemeen levert een mediterraan, nutriëntenrijk dieet (groenten, fruit, noten, peulvruchten, vette vis…) talrijke anti-inflammatoire stoffen en antioxidanten die deze inflammatie kunnen bestrijden en verlichten. Dergelijke belangrijke ingrediënten zijn in een voedingspatroon dat voornamelijk uit vetten en suikers bestaat (‘boter, slagroom en crème brûlée’) niet of nauwelijks aanwezig. Ook vezels (het belangrijkste tekort in onze westerse voeding) zijn nauwelijks aanwezig in de aanbevelingen van dokter De Waele. Vezels zijn voeding voor ons darmmicrobioom (goede darmbacteriën). Een goede darmflora is belangrijk voor de versterking van het immuunsysteem, dat tijdens en na chemotherapie sterk wordt verzwakt.
2. In tegenstelling tot wat dokter De Waele zegt, wordt in de medische literatuur wel degelijk gewezen op het belang van gezonde voeding bij de behandeling van kanker: een drastische wijziging van het voedingspatroon (zoals bijvoorbeeld kortetermijnvasten en het beperken van suikers en koolhydraten) kan de ontwikkeling van tumoren verstoren en de groei ervan afremmen. In synergie met klassieke behandelingen zoals chemotherapie en medicatie zorgt een gezond dieet voor een meer efficiënte werking van de klassieke behandeling en dit verhoogt de overlevingskansen van de patiënt. Het belang van aangepaste voeding kan niet worden overschat. In de medische databank Pubmed vind je honderden artikels die dit bevestigen. Patiënten die een gezond voedingspatroon volgen tijdens chemotherapie, hebben niet enkel een grotere kans om te overleven, ze hebben tijdens hun behandeling ook een betere levenskwaliteit.
3. Dokter De Waele zegt dat energierijke voeding noodzakelijk is. Dit is zeker waar, maar het is funest om je energie te halen uit ongezonde voeding zoals room en crème brûlée. Je kunt beter je energie halen uit gezonde voeding die plantaardige eiwitten en gezonde vetten (olijfolie, noten, avocado…) bevat.
4. De laatste jaren zijn er talrijke onderzoeken gedaan die aantonen dat een caloriearm dieet (300-400 calorieën) juist positief is tijdens een behandeling met chemo, meer bepaald een plantaardig, koolhydraatarm, eiwitarm en caloriearm dieet (Breastcancer.org). Met dit dieet voelen veel kankerpatiënten zich beter tijdens een chemokuur. Hierrond moet echter nog meer onderzoek gebeuren en het is nog te vroeg om dit algemeen als standaard in te schakelen. Ook mogen kankerpatiënten met ondergewicht zeker geen caloriearm dieet volgen. Weliswaar kampt een op de drie Belgen met overgewicht en bijna een op de vijf heeft obesitas.
5. Een opname in een ziekenhuis zou een incentive moeten zijn om patiënten concreet op weg te helpen met de essentiële bouwstenen van een gezonde voeding: in hoofdzaak plantaardig voedsel, vezelrijk, bij voorkeur zonder toegevoegde suikers. Deze essentiële veranderingen doorvoeren in het tijdsbestek van een ziekenhuisverblijf zijn haalbaar en gaan dikwijls gepaard met goede patiëntentevredenheid.
6. Onze belangrijkste zorg is dat dokter De Waele met haar uitspraken de lezer de indruk geeft dat voeding toch niet zo belangrijk is. Uiteraard is voeding niet de enige factor in de preventie en behandeling van kanker, maar wat je eet speelt een belangrijke rol. Slechts 12,7 procent van de bevolking haalt de aanbeveling van vijf porties groenten en fruit per dag. Ook de aanbevolen inname van vezels en omega 3-vetzuren wordt amper gehaald (cijfers van OESO, RIZIV, Sciensano).
Dr. Rudy Proesmans (nutritionele geneeskunde), dr. Inge Jacobs (huisarts), dr. Dirk Bultinck (huisarts), dr. Luc Colemont (gastro-enteroloog), professor Carlos Van Mieghem (cardioloog), dr. Sam Proesmans (internist-spoedarts), dr. Chris Van der Linden (neuroloog), dr. Anita Van Domselaar (anesthesist), dr. Ilse Rayen (pediater), dr. Carlo Oud ( pediater).
