ColumnDe gebeten hond
Geven ze nog altijd geen Oscar aan tv-vedetten?
Mark Coenen gaat op wandel met de week.
Schaak: de geur van half opgerookte sigaren in een asbak, in slecht geventileerde lokalen vol ouwelijke mannen die somber voor zich uit kijken, elkaar het licht in de ogen niet gunnend terwijl ze hun paard naar E7 verschuiven.
Daarna trekken ze weer aan een volgende sigaar.
De stilte is oorverdovend.
Zo ongeveer stelde ik mij een schaaktoernooi voor, maar dat was tot gisteren.
Toen overkwam mij The Queen’s Gambit, een glorieuze miniserie op Netflix met de allure van een Hollywoodfilm met een wel heel groot budget.
Het verhaal van het geniale weeskind dat uiteindelijk in het hol van de leeuw een gevecht op leven op dood mag uitvechten met de Rus die onklopbaar lijkt, is een visueel feest met een uit veel Engelse acteurs bestaande topcast, al had ik van geen enkele acteur al ooit gehoord.
Dat ligt volledig aan mij.
De hypnotiserende hoofdrol van Anya Taylor-Joy is een Oscar waard, of geven ze die nog altijd niet aan televisievedetten en moeten die het stellen met een Emmy?
Ik zou de vraag aan de mensgeworden filmencyclopedie Ward Verrijcken gesteld hebben, maar dat gaat niet meer.
De serie werkt op vele niveaus: een stilistisch meesterwerk, met heerlijke, weidse en kleurrijke decors uit de jaren zestig die vermengd worden met een coming-of-ageverhaal van een introvert schaakgenie dat al van jongs af aan aan de poeders zit en later helemaal dreigt te verzuipen in een bad vol geestrijke dranken.
Beth Harmon moet een van de meest introverte tv-figuren zijn die ooit is gecreëerd.
Helemaal alleen op de wereld vecht zij tegen zichzelf en de rest.
Het is voor de introvert in bijberoep in mij een feest van herkenning: je kan heel goed toekomen met jezelf als je daar de aanleg voor hebt.
Voor introverten gaat het puntdicht Spleen – ‘Ik wou dat ik twee hondjes was, dan kon ik samen spelen’ – niet op: zij zíjn twee hondjes.
Een introvert is nooit alleen, hij danst wel met zichzelf.
Tot het er echt op aankomt en hij merkt dat alles leuker is met twee (of meer).
Ook dat zit mooi in de serie.
The Queens’ Gambit is fictie, maar slaagt er wonderwel in een sfeer te creëren die waarheidsgetrouw lijkt, al is er nooit een Beth Harmon geweest.
Schaak is een onneembaar mannenbastion. Van de 1.700 grootmeesters ter wereld zijn er 37 van vrouwelijke kunne.
De enige vrouw in de top 100 staat op 88, komt uit China en heet Hou Yifan.
Obsessioneel tot het ziekelijke toe bezig zijn met 64 vakjes op een bord en daar je hele leven aan wijden is waarschijnlijk ook meer des mannen, maar net zoals in vele andere sectoren van de maatschappij spelen culturele verwachtingen en vooroordelen hier een aardige deun mee.
Als zij maar geen schaakster wordt, ze remisen haar misschien halfdood: iets voor op een volgende plaat van Boudewijn de Groot.