‘Gelezen bij een leerling: ‘De prisma schijt het ligt in verschillende kleuren’’: lezers over de grootste taalblunders

Het gaat niet te best met het taalniveau in ons hoger onderwijs: geen hoofdletters of punten, hopen dt-fouten en de eind-n die wordt weggelaten. Steeds meer docenten trekken dan ook aan de alarmbel. Wat is de grootste taalfout die u zelf al maakte, of die u hebt gezien bij leerlingen, ouders of kinderen? We stelden de vraag via onze website. Een selectie uit de inzendingen.

Pro-Deorodeo

Bij het nalezen van papers ben ik als docent vaak taalfouten tegengekomen. Een van de beste was: “Er waren veel rodeo’s in de rechtbank”. (Het moest eigenlijk pro Deo’s zijn). Ook in mailverkeer kom je vaak kemels tegen: het ‘lear krediet’ (leerkrediet), ‘Ben op het werk en daardoor slecht berijdbaar’, ‘braatworst’...

Karen (38), Hasselt

Willekeurige greep

Ik ben leerkracht Nederlands in het vierde en vijfde middelbaar en ik kijk dus niet op van een taalfout meer of minder. Dat het de laatste jaren steeds erger wordt, dat voelde ik intuïtief al aan. De vervoeging van de werkwoorden blijft een pijnpunt, maar ook eenvoudige woorden worden steeds vaker een struikelblok. Een willekeurige greep uit de teksten van mijn leerlingen: ‘Ik werdt’, ‘het is gebeurt’, ‘als excuus zij hij dat...’, ‘hij leidt aan een ernstige gokverslaving’, ‘de lijder van de groep...’, ‘toen zijden ze ter gelijkertijd...’, ‘ookal’, ‘het meisje die...’, ‘het was een vrede oorlog’. In de handleiding van ons nieuwe handboek Nederlands (Impact NU) wordt er trouwens meerdere keren verwezen naar een ‘intervieuw’. Dat is pijnlijk.

Mieke (38), Wilsele

Aanmerking

Een collega, die trouwens Nederlands geeft, is er ooit in geslaagd om in een aanmerking in een agenda van een leerling drie dt-fouten te schrijven in evenveel zinnen.

Lode (56), Kortrijk

Doormiddel

Ik ben docent HBO-Rechten aan de Hogeschool Zuyd in het Nederlandse Sittard. Vaak gemaakte fouten door onze studenten zijn:
- abusievelijk aaneengeschreven woorden (bijvoorbeeld ‘doormiddel van’, ‘opzoek’),
- dt-fouten (steevast: het betekend in plaats van betekent),
- fouten tegen interpunctie (een komma schrijven in plaats van een punt, waardoor te lange zinnen verschijnen).

Ragna (39), Hoelbeek

In bijlage

Ik citeer een zin die ik geregeld zelf moet gebruiken:

In de bijlage vind je alle informatie.

In de bijlage vindt u alle informatie.

Je vindt alle informatie in de bijlage.

Dt-regels bevatten te veel uitzonderingen en zouden veel eenvoudiger mogen zijn.

Luc (59), Beveren-Waas

Recentelijk

Ik stoor me vooral aan het foutieve gebruik van het woord ‘recent’ als er ‘recentelijk’ moet staan. Recent is een bijvoeglijk naamwoord, recentelijk is een bijwoord van tijd en heeft dezelfde betekenis als onlangs.

Jon (69), Brugge

Broodt

‘Hij bakt broodt’.

Jan (46), Waregem

A(ar)s

‘De wereld draait in 24 uur om zijn aars.’

Herman (69), Geel

Licht uit

‘Het ligt brandt’, schreef mijn dochter van 15.

Tammy (51), Gent

Licht uit (2)

Een leerling schreef als onderwerp voor de les elektriciteit in zijn agenda: ‘het lichd’. Toen ik hem er op wees dat hij een spellingsfout had gemaakt, schreef hij: ‘het ligd’.

Christine (51), Brussel

Licht uit (3)

Gelezen bij een leerling: ‘De prisma schijt het ligt in verschillende kleuren.’

Dirk (65), Kessel-Lo

Persoonlijke voornaamwoorden

Het verkeerd gebruik van de persoonlijke voornaamwoorden. ‘Hij kan dat beter dan mij’ is fout (een anglicisme). Tegen deze regel wordt voortdurend gezondigd, ook door nieuwslezers op tv en door journalisten, in gesproken taal en in de kranten.

Mireille (75), Berchem

Speling en lay-out

De studenten was gevraagd op te lijsten wie wat had gedaan voor het verslag. Eén verslag dat overigens vol spelfouten stond, werd afgesloten met: “Speling- en lay-out check: Annabel”.

Annelies (40), Gent

Wenkbrauwen

Bij mijn studenten in het eerste jaar hoger onderwijs las ik:

- Jouw deelname zouden we erg op rij stellen.

- We zien een fronse daling (bij een bespreking van een grafiek).

- Wij kijken jullie alvast naar uit (afsluiter van een e-mail).

Joke (36), Brakel

Alles is gezegd of gedaan

“Daarmee is de kous klaar.”

Erik (42), Wilrijk

Uit het Frans

Ondanks de alomtegenwoordigheid van spelfouten, erger ik me vooral aan de rechtstreekse overname van grammaticale constructies uit het Frans. Denk aan: “Ik ben verslagen geweest” in plaats van “Ik werd verslagen”. Dat soort on-Nederlandse constructies is niet typisch voor leerlingen overigens, je hoort het elke dag uit de mond van politici en televisiemakers, net als het gebruik van ‘uw’ als bezittelijk voornaamwoord bij ‘jij/je’.

Jan (67), Antwerpen

Voorsprong?

Mijn kleindochter van 10 die in een LEVO-klas (Leer-Voorsprong) zit, kreeg een taak toegewezen waarin de lerares zelf een onvoorstelbaar aantal taalfouten maakte :

• Dt-fout: voltooid deelwoord ‘verandert’ i.p.v. ‘veranderd’.

• Talrijke tikfouten: mittens i.p.v. minstens, geborgen i.p.v. geboren, war i.p.v. wat.

• Taalfout: ‘Wat van dieren leven leven er in die streek.’

• Foutieve voorzetsels: ‘voor te’ + infinitief in plaats van ‘om te’ + infinitief

Fons (70), Brasschaat

Maak kansen van kansarme kinderen niet nog kleiner

Ik geef les in Genk. Een op de vier van mijn leerlingen leeft onder de armoedegrens, de rest leeft er vaak niet veel boven. Meer dan 50 procent spreekt thuis geen Nederlands. Aan deze leerlingen wordt constant verteld dat ze ‘het niet gaan kunnen’, dat het grootste deel van hen geen hoger onderwijs zal aankunnen. In de realiteit hebben veel van hen een goeie mentaliteit, ze zijn IT aan het studeren in hun zesde jaar, werken in het weekend en willen een betere toekomst dan hun ouders. Hun gesproken Nederlands is perfect, het zijn Limburgers. Maar ze maken hier en daar taalfoutjes. Ik heb zelf tien jaar gewerkt in een IT-bedrijf, heel nauw met klanten samengewerkt, en ik maak hier en daar ook een taalfoutje. We hebben nu eenmaal een taal met veel uitzonderingen en het verschil tussen gebeurt en gebeurd kan een spelchecker niet corrigeren. Toch ben ik gegroeid tot lead developer, was ik verantwoordelijk voor het goede verloop van projecten, en lag er zelfs nog meer in het verschiet. Voor de meeste jobs is een taalfoutje hier en daar echt geen issue. Daarom wil ik een oproep doen in naam van mijn leerlingen, in naam van hun toekomst: maak de kansen voor deze kansarme kinderen alstublieft niet nog kleiner door hen te straffen omdat ze opgroeien in een andere taal. Houd wat meer rekening met de vraag of hun toekomstige job wel degelijk van hen verwacht dat ze zonder taalfout hier en daar kunnen schrijven in het Nederlands.

Evelien (33), Geel

Geen groot probleem

Ik geef les in een graduaatsopleiding. Van de veertig studenten zijn er drie die een verslag kunnen schrijven zonder fouten. In ongeveer de helft van de verslagen staan zinnen die ik driemaal moet lezen voor ik ze begrijp. Het probleem is niet groot, het is gigantisch.

Annelies (33), Roeselare

1967

Na mijn stage als toekomstig lerares wiskunde kreeg ik van de benoemde leraar het verslag, met als kop: ‘Behoordeling van juffrouw...’ Dat gebeurde in 1967. Dus taalfouten zijn van alle tijden.

Lucienne (75), Dendermonde

Prongeluk

Een populaire naam voor clitoris was volgens een 12-jarige ‘kittelhaar’. Volgens een andere leerling verdiende een toneelstuk een ‘staande ovulatie’, maar het mooiste van fouten is natuurlijk dat ze altijd ‘prongeluk’ gebeuren!

Roel (52), Antwerpen