OpinieBrief van de dag
Geen alarmstemming maar vooral opschepperij in Glasgow
Op 30 oktober vertrok ik met een Belgische delegatie jongerenactivisten naar de COP26, ‘de klimaatconferentie van de laatste kans’. De laatste kans voordat we ’s werelds koraalriffen verliezen. De laatste kans om niet te moeten spreken van miljoenen klimaatvluchtelingen, maar van honderden. De laatste kans om het aantal catastrofes - virussen, extreme weersomstandigheden, het uitsterven van duizenden soorten – in te perken.
De avond voor de start van de top in Glasgow zong Patti Smith de boodschap die ze al brengt sinds 1988: ‘The People Have The Power’. Wat ik hoopte dat een conference of the People zou worden, werd een conference of the Power.
Hoewel ik in mijn naïviteit een alarmstemming op de COP26 had verwacht, zag ik er voornamelijk opschepperij: wereldleiders over hun beleid, bedrijven over hun innovatieve technologie, sponsors over hun zogenaamde groene impact. De fossielebrandstofindustrie had er een grotere delegatie dan eender welk land. Zelfs groter dan de acht landen samen die het meest getroffen worden door de klimaatverandering. Het was één groot greenwashfestival.
Diametraal daartegenover zag ik MAPA-activisten (Most Affected People and Areas): zij die het minst verantwoordelijk zijn voor deze crisis, maar er wel het meest door getroffen worden. Zij kwamen van over de hele wereld en verzamelden in parken en steden buiten de COP, omdat ze binnen hun stem niet mochten laten horen. Voor hen is de klimaatcrisis al decennialang een realiteit. Ze hebben niets aan westerse politieke beloftes die over de toekomst gaan. In de plaats van voortdurend over hen te praten, moeten we hen laten spreken. In plaats van inheemse volkeren te bestempelen als slachtoffers, dienen ze aanwezig te zijn op de COP en alle andere plaatsen van macht waarop ze historisch worden uitgesloten. Zij zijn de dragers van oplossingen, kennis, ervaring en connectie met de natuur. Zij weten hoe veerkracht eruitziet, zij zijn veerkracht.
Zij zijn de cijfers waarover binnen gesproken werd, echte levens die we gaan verliezen wanneer we de opwarming van de aarde niet onder 1,5 graad kunnen houden. Daar heerste wel een alarmstemming. Voor elk tiende van een graad opwarming moeten we vechten. Het maakt het verschil tussen leven en dood voor gemeenschappen en ecosystemen wereldwijd.
Deze klimaatcrisis is niet ontstaan in een vacuüm, ze is een symptoom van het maatschappelijke systeem waarvan wij deel uitmaken, dat stoelt op een klimaat van geweld. Kapitalisme heeft een prijskaartje aan de natuur gehangen, waardoor de mens ervan vervreemd is geraakt. Sprekend voor dit antropocentrisme, het altijd weer centraal stellen van de mens, is de ijdele impressie dat we ‘de wereld’ moeten redden. De natuur heeft ons niet nodig, wij hebben de natuur nodig. Het was alleszins hoopgevend om getuige te zijn van een voor mij nooit eerder geziene consensus tussen activisten vanuit zoveel hoeken van de maatschappij en de wereld.
We hoeven niet allemaal op een groene boerderij in het hol van Pluto te gaan wonen, maar we moeten wel op zoek gaan naar iets nieuws. Als we nu in plaats van te doemdenken, opnieuw durven dromen? Laten we ons niet verlammen of verdelen door ingedramde schuldgevoelens door het voortdurend wijzen op persoonlijke verantwoordelijkheid. Het is bewezen dat als slechts 3,5 procent van de maatschappij in actie schiet, dat al gegarandeerd sociale verandering kan brengen. Collectieve actie kan de druk aanscherpen om samen op zoek te gaan naar een radicaal andere wereld.
Lotus Li is jongerenadviseur bij de Vlaamse jeugdraad en reporter bij jongerenorganisatie StampMedia
