Et pour les Flamands, graag ook een beetje respect

You never get a second chance to make a first impression. Na het fiasco van hun beleidsverklaring in de Kamer horen twee staatssecretarissen zich zorgen te maken.

Aan mijn rechterkant, Mathieu Michel, MR, zoon en broer van, staatssecretaris voor Digitalisering. Zijn nota kon weinig mensen overtuigen – niet vormelijk en niet inhoudelijk. Toch wist hij dat hij iets te bewijzen had. Niemand heeft begrepen waarom hij werd benoemd, zelfs niet bij de MR, waar hij weleens “de Michel te veel” wordt genoemd. Veel mensen zagen er een bedankje in van Georges-Louis Bouchez aan de clan die hem actief heeft geholpen om partijvoorzitter te worden. En zijn onkunde van het Nederlands – geïllustreerd door een even vermakelijke als pijnlijke video – is des te vreemder omdat zijn twee illustere voorgangers in de familie in Vlaanderen als voorbeelden van tweetaligheid worden geprezen.

Aan mijn linkerkant, Sarah Schlitz, Ecolo, staatssecretaris voor Gelijke Kansen, kleindochter van een gewezen socialistische burgemeester van Luik. Ze was apetrots voor het eerst in het parlement een politieke nota te kunnen voorstellen die in het zogenaamde ‘inclusieve’ Frans was opgesteld, een schrijfwijze die wordt verondersteld het impliciete seksisme van de Franse taal te bestrijden en in de Franstalige wereld hoogst controversieel is. Ze had ook een gebarentolk meegebracht. Maar al die inclusiviteit gold jammer genoeg niet voor de Vlamingen, want ze legde haar verklaring uitsluitend in het Frans af. Ook de gebarentolk was er alleen voor de Franstaligen. Is een Vlaamse slechthorende minder waard dan een Franstalige? Om Orwell te parafraseren: All Belgians are equal but some are more equal than others.

Goede oude tijd

Ik moet bekennen dat ik niet begrijp hoe die twee Franstalige excellenties, allebei opgegroeid in een politiek milieu, ruim na de aankondiging van het einde van het unitarisme in 1970, zich kunnen blijven gedragen als in de goede oude tijd van het Belgique de papa, toen het allemaal zo eenvoudig was: de Franstalige ministers spraken Frans en de Vlaamse waren tweetalig.

Ik ben de enige niet. Ook Luckas Vander Taelen heeft zich in deze krant terecht boos gemaakt over die belediging van de Vlamingen. Hij deed er eveneens goed aan te benadrukken dat ook de Franstalige media de zaak hebben aangeklaagd. Tot in de sociale media kwamen er naast de kritiek uit Vlaanderen negatieve reacties uit Brussel en Wallonië. Het loont de moeite om de argumenten van de Franstaligen tegen het licht te houden. Sommigen vinden het een schande dat regeringsleden niet eens het kennisniveau van het Nederlands halen dat voor werknemers van de openbare besturen en ondernemingen verplicht is. Anderen merken op dat dit soort houding het separatisme in Vlaanderen versterkt. Maar de meeste reacties zijn gewoon kritiek op het gebrek aan respect van de twee staatssecretarissen voor de Vlamingen.

200ste verjaardag

Over 10 jaar zal België zijn 200ste verjaardag vieren. Sommige mensen hopen dat het dan nog zal bestaan, andere wensen zijn verdwijning. Maar de meerderheid weet niet waar het heen gaat. In het vooruitzicht van de volgende staatshervorming hebben de twee ministers voor institutionele hervormingen, Annelies Verlinden (CD&V) en David Clarinval (MR) de oprichting aangekondigd van een Dialoogplatform en een brede raadpleging over de toekomst van het Belgisch federalisme. Mooi dat men na een halve eeuw institutionele hervormingen eindelijk gaat vragen hoe de burgers hun toekomst zien!

Maar wat kun je over die toekomst zeggen als je het verleden niet kent? Wordt het geen tijd om samen onze gedeelde geschiedenis, héél onze gedeelde geschiedenis, onder ogen te zien? En in het Zuiden te erkennen dat de Belgische aristocratie en hoge burgerij van die tijd het land willens en wetens op de taalkundige en culturele negatie van Vlaanderen hebben gebouwd? Dat de Vlaamse beweging daar grotendeels uit voortgekomen is? Dat die beweging herleiden tot de collaboratie of het extreemrechts van gisteren of vandaag geschiedvervalsing is? Maar ook dat de meeste Walen van vandaag de nakomelingen zijn van arbeiders, ambachtslieden en boeren die pas in 1919 het stemrecht kregen, en van Italianen, Spanjaarden en mensen van andere nationaliteiten, en dat zij geen rekenschap hoeven af te leggen voor de daden van de heersende klassen van de 19de eeuw?

Zal een dergelijk wederzijds proces de Belgen met elkaar verzoenen? Waarschijnlijk niet helemaal, want de twistappels zijn nu vooral politiek en financieel. Maar het zou wel de onwetendheid en het onbegrip aan beide kanten verminderen. Ook bij sommige staatssecretarissen.