Er zijn ergere dingen dan 'kraamkost'

'Kraamkost' werd gisteren door Van Dale uitgeroepen tot Woord van het Jaar in Vlaanderen, terwijl in Nederland 'sjoemelsoftware' won. Als nonkel Jef op kraambezoek gaat en zijn zevende glas cava aan zijn lippen zet, is de kans groot dat hij de laatste twee letters van 'kraamkost' verhaspelt en daarmee meteen aanduidt wat zijn slokdarm zal verlaten wanneer hij bij thuiskomst boven de pot hangt. Maar 'kraamkost', dames en heren, is een serieuze en zelfs gezonde zaak, namelijk een maaltijd als cadeau voor een pas bevallen moeder en haar gezin.

Ik ben dagelijks met taal bezig, maar had het woord nog nooit gehoord. Ik heb de leeftijd waarop veel van mijn vrienden ouders worden, maar geen van hen heeft ooit om 'kraamkost' gevraagd. Zou het kunnen dat 'kraamkost' een woord is dat meer in hippe (groot)stedelijke kringen voorkomt, waar de hype rond gezond voedsel sterker leeft dan in mijn West-Vlaamse verstilde habitat? Gezonde voeding is naast belangrijk ook trendy, en voor trendy moet je toch vooral in de stad zijn.

'Kraamkost' kreeg 28 procent van de stemmen; 'sjoemelsoftware' 27 procent. Op Twitter bleken velen 'sjoemelsoftware' te verkiezen, met als voornaamste reden dat ze dat woord tenminste kennen. In De Minuut van Hautekiet vroeg een luisteraar zich zelfs af of er sjoemelsoftware was gebruikt bij de verkiezing. Daarvan zou ik Van Dale nooit verdenken, al geloof ik wel dat er achter een winnend woord dat zó onbekend is enig legaal gesjoemel schuilgaat, namelijk een lobbycampagne van blogster Madame Zsazsa, die het woord lanceerde en op haar Facebook-pagina meer dan 15.000 fans heeft.

Dat 'kraamkost' zo onbekend is, is wel problematisch. Het voornaamste criterium voor het Woord van het Jaar is dat het een beeld moet geven van de gebeurtenissen van het voorbije jaar. 'Sjoemelsoftware' of 'kibbelkabinet' waren dus betere winnaars geweest, want daar werd tenminste over gepraat. In Duitsland had 'kraamkost' het zelfs nooit kunnen halen. Een professionele jury kiest er het woord dat het maatschappelijke leven het meest heeft beheerst. Dat werd voor 2015 'vluchtelingen', van de jury voorzien van een taalkundige uitleg over de herkomst van het woord. Bij ons is de verkiezing van het volk, wat dan weer het voordeel heeft dat het grote publiek kan kennismaken met nieuwe woorden - zoals 'kraamkost'.

En vertelt 'het volk' ons met het hoogste schavotje voor dit woord ook niet iets anders? Is de winst van 'kraamkost' misschien een teken dat velen (ondanks het gelobby) graag een woord wilden zien winnen waar een positief verhaal aan vast hangt? Sjoemelsoftware, kibbelkabinet, Turteltaks - het zijn niet bepaald woorden waar je vrolijk van wordt. Kan het dat 28 procent van de stemmers heeft gekozen voor de draaglijke lichtheid van het woord 'kraamkost', en overdrijf ik als ik een parallel zie met het posten van katten op Twitter in tijden van terreurdreiging?

Als je het zo bekijkt, is 'kraamkost' een charmante winnaar, al zal het woord snel met stille trom uit onze taal verdwijnen. Een woord moet draagvlak hebben om te overleven, en voor zover ik de Vlaming ken zal die altijd liever met een doos pampers op babybezoek gaan dan met een zelfbereide maaltijd. Dat maakt van 'kraamkost' dan weer een typische Woord van het Jaar-winnaar. Hoeveel termen die de voorbije jaren wonnen kennen we nog? Gebruikt u nog 'bokitoproof', 'swaffelen', 'tentsletje' of 'stoeproken'?

Maar erg is dat niet. De verkiezing van Woord van het Jaar blijft namelijk vooral een spel dat mensen doet nadenken over taal(gebruik) en nieuwe woorden, en daar kan niemand met een hart voor taal toch iets op tegen hebben?