Eigenaars van zonnepanelen kunnen deze opinie misschien beter niet lezen

Tine Peeters is journalist.

Eigenaars van zonnepanelen kunnen dit standpunt misschien maar beter niet lezen.

Hun bloed kookt al twee weken omdat het Grondwettelijk Hof de gunstige regeling voor hun zonnepanelen vernietigde. De beloftes van de Vlaamse regering bleken dus andermaal weinig tot niets waard. Die verbolgenheid valt te snappen, niemand ziet graag geld verdampen.

Wat echter niet klopt, is dat zij de grootste dupe zijn van dit subsidiebeleid. De trotse eigenaars van een dak vol blinkende zonnepanelen zijn niet de ergste zielenpoten in dit verhaal. Degenen die er het meest bekaaid van afkomen zijn net de mensen zonder zonnepanelen op hun dak. De mensen zonder een eigen dak. Dat is al jaren zo, en dat zal door de nieuwe compensatieregeling van de Vlaamse regering ook niet veranderen.

De alleenstaande, arme vrouw in haar verouderde en gehuurde woonst in de stad: zij valt het meest te beklagen. Zij zal via haar energiefactuur opnieuw mee moeten betalen voor de compensaties voor de zonnepanelen van de meer bemiddelde Vlamingen, terwijl de kans klein is dat ze er heeft. Uit studies van professor Frank Verboven en onderzoeker Olivier De Groote (KU Leuven, 2016 en 2018) blijkt immers dat deze minder bemiddelde, vrouwelijke vrijgezellen het minst aan het profiel beantwoorden van mensen die zonnepanelen bezitten.

Bij de huishoudens met een inkomen dat 10 procent boven het gemiddelde ligt, zijn er 16 procent meer zonnepanelen. Wat elke wandelaar in Vlaanderen kan zien, is dus ook wetenschappelijk bewezen: er liggen veel meer zonnepanelen op de daken van grote nieuwbouwwoningen dan op benepen en oude huurhuizen en -appartementen.

Het gevolg laat zich raden: subsidies voor zonnepanelen zijn een schoolvoorbeeld van het beruchte Matthëuseffect waarbij de rijke(re) burgers meer profiteren van het beleid dan de arme.

Geen enkele traditionele politieke partij in Vlaanderen gaat vrijuit in deze zonnepanelensaga. Ja, de paars-groene regering van Vlaams minister-president Patrick Dewael (Open Vld) begon met de rijkelijke subsidies voor zonne-energie aan het begin van dit millennium. Maar het klopt ook dat geen enkele bevoegde minister in geen enkele regering sindsdien het systeem echt grondig durfde te hervormen.

Gisteren raakte bekend dat de Vlaamse centrumrechtse regering een half miljard veil heeft om de woede van de eigenaars van zonnepanelen over de digitale teller te bekoelen.

Eigenlijk zou de verontwaardiging zich niet enkel moeten toespitsen op de vele euro’s die deze eigenaars mislopen. Eigenlijk zou de verontwaardiging erover moeten gaan dat er alweer een Vlaamse regering is die het alweer verzuimt om dit geldverslindende subsidiebeleid écht volledig om te gooien. Zodat de Vlaming mét, maar – even belangrijk – ook de Vlaming zonder zonnepanelen niet langer de dupe is.