Een hervorming van de kinderbijslag zou in de strijd tegen kinderarmoede een no-brainer moeten zijn

Cathy Galle is journalist bij De Morgen.

Lege brooddozen komen in vele vormen. Soms zijn ze helemaal leeg, soms zit er gewoon niet genoeg in om een maagje te vullen, en soms zit er een harde boterham met wat beschimmelde kaas in. Maar ze zijn blijkbaar met steeds meer, signaleren armoedeorganisaties. Die trekken, aan de start van de Week tegen kinderarmoede, nog maar eens aan de alarmbel.

Voor de zoveelste keer. En de situatie gaat van kwaad naar erger. In een context van almaar stijgende energie- en andere prijzen kan het lege brooddozenprobleem alleen maar meegroeien. Vrijwel iedereen in het onderwijs kent schrijnende verhalen. Over lege brooddozen, maar ook over kinderen die in putteke winter in zomerjas en op sandalen naar school komen. Kinderen ook die in de klas wat dichter bij de chauffage gaan zitten omdat dat het enige beetje warmte is die ze die dag zullen krijgen.

We weten nochtans perfect hoe we armoede en dus ook kinderarmoede kunnen aanpakken. Zowat elke armoede-expert heeft wel een lijstje van maatregelen die zouden kunnen helpen. Met op kop: een betere kinderbijslagregeling. Nu krijgt elk kind een hoog basisbedrag, ook kinderen van ouders die die centen helemaal niet van doen hebben, waardoor er voor kinderen in armoede maar weinig extra overblijft. Een hervorming van die kinderbijslag zou in de strijd tegen kinderarmoede een no-brainer moeten zijn.

Ook gratis schoolmaaltijden, waardoor kinderen in armoede elke schooldag een degelijke maaltijd krijgen zonder geviseerd te worden, is dat. Het heeft niet alleen direct effect op hun welbevinden, het zorgt volgens heel wat onderzoek ook voor betere leeruitkomsten en meer sociale mobiliteit. Kinderen met volle magen leren nu eenmaal beter dan kinderen met lege magen.

De lege brooddozen hoeven dus met andere woorden helemaal niet leeg te zijn. Mochten beleidsmakers meewillen. Maar een Twitter-discussie van enkele weken geleden over die schoolmaaltijden toonde haarscherp aan dat die wil er niet is. Volgens psycholoog Wouter Duyck maar ook minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) behoort maagjes vullen tot de verantwoordelijkheid van de ouders en niet van de gemeenschap. Lege brooddozen zijn volgens hen dus de schuld van de ouders.

Dat ‘schulddenken’ is een van de hoofdredenen waarom er op vlak van armoedebestrijding en het vullen van die lege brooddozen zo weinig gebeurt. Mensen in armoede worden steeds meer gezien als mensen die het zelf gezocht hebben. De dominante stroming in onze maatschappij vindt namelijk dat mensen kansen moeten grijpen. Dat impliceert echter dat wie in de miserie zit blijkbaar nagelaten heeft om kansen te grijpen en bijgevolg dus zelf schuld heeft aan die miserie.

Zolang dat de mindset is over armoede, moeten we vanuit het beleid geen structurele maatregelen tegen armoede verwachten. Dat is een louter politieke keuze. Maar mogen we de heren en dames ministers wel vragen om de komende week geen ronkende verklaringen af te leggen over hoe ze armoede willen aanpakken. Want geloofwaardig kan dat nooit zijn.