OpinieMeryem Kanmaz
Een beleid dat weigert alle gekwalificeerde handen in te schakelen ondermijnt bewust de kwaliteit van dienstverlening
De zorgsector schreeuwt om extra hulp, maar toch geraken vrouwen met een hoofddoek moeilijk aan de bak in de zorgsector. Wrang en wraakroepend, vindt Furia-woordvoerster Meryem Kanmaz.
De tweede golf van deze coronapandemie doet onze gezondheidszorg in haar voegen kraken. Onze ziekenhuizen en woon-zorgcentra komen niet alleen bedden tekort maar vooral ook handen. Het medisch personeel stond in de eerste golf al in de vuurlinie. Terwijl iedereen in zijn kot bleef, draaiden ze zonder de noodzakelijke bescherming overuren, plooiden zich dubbel om zo veel mogelijk patiënten erdoor te sleuren.
Toen de eerste golf ging liggen, was het in de zomermaanden alweer volle toeren draaien om de achterstand in de andere zorg in te halen. En vervolgens wordt de zorg overspoeld door een tweede coronagolf. Veel zorgverstrekkers vielen en vallen uit omwille van het onmenselijke werkritme, de emotionele belasting, een coronabesmetting of -quarantaine en steeds vaker ook een ernstige burn-out. Om de ongeziene crisis het hoofd te bieden, schaften verschillende werkgevers de quarantaineplicht af voor hun personeel of lieten ze zelfs personeel voortwerken ondanks een covid-besmetting.
Het personeelstekort is misschien niet nieuw maar wel brandend actueel. De oplossingen die de overheid tot nu toe bood, bleken ver ontoereikend. In de lente deden de Vlaamse en Brusselse overheden een oproep voor een medische reserve. Vrijwilligers werden gevraagd zich op te geven en bij te springen. Werkgevers konden de lijst rechtstreeks aanspreken. Met nog een lange en gure covid-winter voor de deur, keurde de kamer vorige week een noodwet goed waarbij een aantal zorgtaken kunnen worden gedelegeerd aan mensen zonder het vereiste diploma. Maar het blijft bang afwachten of die maatregelen zullen volstaan om de ergste noden te ledigen.
Al jaren sieren de verschillende zorgberoepen – van artsen over verpleegkundigen tot verzorgenden – de lijst van knelpuntberoepen. Volgens de VDAB ligt dit aan de diplomavereisten en aan de lastige arbeidsomstandigheden (zware fysieke en mentale belasting, onregelmatige uurroosters, weekend en nachtwerk en de verloning). De vergrijzing veroorzaakt bovendien een groeiende zorgvraag én een grotere uitstroom van personeel. In de social profit zijn tot 2026 elk jaar 46.000 nieuwe werknemers nodig om tegemoet te komen aan de arbeidsvraag, rekende de werkgeverskoepel voor.
Ondanks deze schrijnende personeelstekorten, laat onze gezondheidszorg nog steeds een grote groep competente arbeidskrachten links liggen. Alleen al bij de tewerkgestelden die houder zijn van een masterdiploma in het studiedomein ‘gezondheidszorg en sociale bescherming’ gaapt een kloof van 12 procentpunten tussen wie van Belgische en wie van niet-EU-origine is. Zo blijkt uit de laatste socio-economische monitor van de arbeidsmarkt van Unia en de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Zelfs mét het juiste diploma komen vrouwen met een migratieachtergrond niet aan de bak in de zorgsector. Ongetwijfeld omwille van de gekende factoren zoals onregelmatige uren in combinatie met ontoereikende kinderopvang en beperkte mobiliteit. Maar ook omwille van soms overtrokken taalvoorwaarden, een hoofddoekenverbod en andere discriminaties. Zo verergeren veel werkgevers willens nillens de personeelstekorten.
Vorige week zette het parlement het licht op groen om (tijdelijk) af te wijken van de diplomavereisten en dus ook minder en ongekwalificeerde krachten in te zetten. Terwijl gekwalificeerde vrijwilligers uit de medische reserve geweerd worden omdat ze een hoofddoek dragen (en nooit aan de bak kwamen om diezelfde reden?). Dat alles in naam van de neutraliteit van de dienstverlening. Dat is wrang en wraakroepend. Dergelijke aanwervingspolitiek maakt enkel slachtoffers: de gemotiveerde potentiële arbeidskrachten zelf uiteraard, maar ook het huidige personeel dat vandaag op het tandvlees zit en oververmoeid dreigt uit te vallen. En last but not least: de patiënten zelf. Die valt een minder kwalitatieve zorg te beurt.
Een beleid dat weigert alle gekwalificeerde handen in te schakelen ondermijnt bewust de kwaliteit van dienstverlening. We roepen de overheid en de zorginstellingen op om te doen wat van hen wordt verwacht: álle kansen en potentieel aangrijpen om deze crisis het hoofd te bieden. Vandaag maar ook in de toekomst. Never waste a good crisis.
