Drama in Paleizenstraat: ‘Overheid schuldig aan schuldig verzuim’

Wat zich in de Paleizenstraat nr. 48 in Schaarbeek afspeelt is een drama zonder voorgaande in onze rechtstaat. Daar hokken honderden mensen samen in mensonterende omstandigheden. De brand van gisteren heeft de toestand enkel verergerd.

Bacteriën en virussen verspreiden zich razendsnel: ontstoken verwondingen, darm- en spijsverteringsstoornissen in alle vormen, schurft, tuberculoze, difterie, misschien wel tyfus, alsook alle ‘gewone’ luchtwegeninfecties die ook weelderig tieren in onze samenleving, nog versterkt door de ongezonde brandlucht.

In lokalen waar mensen verondersteld worden te kunnen slapen op vervuilde matrassen, stukken isolatie of karton en vies beddengoed, in zoverre die er is, op elkaar gepakt, verspreidt zich een ondraaglijke geur van koortsig mensenzweet, uitwerpselen, overgeefsel en urine, nu overgoten door een brandgeur en bluswater. Weinigen durven hun slaapplaats verlaten – zelfs tijdens de brand – om hun karige bezittingen of het weinige voedsel dat ze hebben niet kwijt te spelen. Er heerst ook honger en het resterende voedsel kan niet kiemvrij bewaard worden.

Sanitaire installaties zijn totaal ondermaats: te weinig, versleten, buiten dienst. Door hun ziekmakende diarree halen sommigen de eindmeet niet en moeten ze alles ‘lossen’ in de gang. Anderen verzachten met roesmiddelen leed en pijn. Het vuilnis stapelt zich op, een paradijs voor ongedierte. Vuile kledij en besmeurd ondergoed raken niet gewassen… Kan het nog meer ontmenselijken?

Daarenboven heerst in het gebouw een sfeer van angst en onzekerheid, soms ook van geweld. Een potje yoghurt volstaat voor een vechtpartij. De wet van de sterkste: op de hoogste verdieping stellen ‘kapo’s’ hun wetten, en terroriseren naar verluidt de andere bewoners. Het is de jungle, een struggle for life.

Niemand durft nog binnen

Politie en Rode Kruis-mensen durven al lang niet meer het gebouw binnen te gaan, uit vrees voor besmetting en agressie. Nog enkele humanitaire vrijwilligers durven er binnen te gaan en een beperkt aantal journalisten. De brandweer was gisteren zo snel mogelijk weg (DM 13/1).

En de overheden van onze rechtstaat? Die zijn zodanig verdeeld en gesplitst in hun bevoegdheden, federaal, gewestelijk en lokaal, dat niemand nog precies weet wat hen te doen staat. Vooreerst weten ze niet hoe de groep sukkelaars is samengesteld: asielzoekers, van wie de aanvraag al dan niet ontvankelijk werd verklaard, vluchtelingen voor oorlog en armoede, binnen- en buitenlandse daklozen. Ook minderjarigen die doelloos met een blik op oneindig rondhangen in de gangen.

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie de Moor (cd&v) probeert de ontvankelijk verklaarde asielzoekers over te dragen aan Fedasil, maar weet niet eens hoeveel er zijn, want haar diensten gaan/durven het gebouw niet binnen. En wat moet er gebeuren met alle andere personen? De plaatsen van de verwijderde ‘legale’ asielzoekers worden ook meteen ingenomen door andere ontheemden.

De staatssecretaris alludeert op “structurele maatregelen” maar de regering waartoe ze behoort biedt geen begin van oplossing aan, terwijl de uitzichtloze toestand met de dag erger en gevaarlijker wordt. Ontruiming van het gebouw is uitgesloten want waar moeten die mensen naartoe? In de Brusselse straten droppen? Gedwongen repatriëring is ook uitgesloten, want op basis van welke criteria?

Humanitaire ramp

In het hart van Europa speelt zich een humanitaire ramp af die moet stoppen. De dodelijk overstromingen in Pepinster en omgeving hebben aangetoond dat de Belgische overheid niet opgewassen is tegen een efficiënt beheer van rampen, wat nochtans bij uitstek een kerntaak is van die overheid. Moet de civiele bescherming niet ingeschakeld worden voor de ontsmetting van de lokalen en het leger voor de evacuatie van de doodzieke mensen naar veldhospitalen? De brand van deze week, opzettelijk of accidenteel, en vooral het feit dat de bewoners in het gebouw bleven en niet werden geëvacueerd, maakt de toestand des te hallucinanter.

Nu al kan worden vastgesteld dat elementaire mensenrechten worden geschonden, maar er is meer: de diverse overheden kan schuldig verzuim worden aangewreven, nog vóór de brand, zoals omschreven in artikel 422 bis van het Strafwetboek, door te verzuimen hulp te verlenen aan hulpbehoevende mensen die in groot gevaar verkeren.

Op zijn minst moet onmiddellijk een crisismanager aan het werk die een einde stelt aan deze ramp, die binnenkort mensenlevens zal kosten.