Doorgaans is er stevige kritiek op rode lijnen die telkens verlegd worden. In deze oorlog lijkt het de enige mogelijke strategie

Barbara Debusschere is journalist.

“Poetins nederlagen jagen ons meer angst aan dan zijn successen”, zei de Oekraïense first lady Olena Zelensky in een recent interview met Financial Times. Haar uitspraak wordt met de dag dwingender nu Oekraïne zware Duitse en Amerikaanse tanks krijgt en president Volodymyr Zelensky tegenover de NAVO doorpakt en ook opnieuw gevechtsvliegtuigen en langeafstandsraketten vraagt.

Die vraag is begrijpelijk. Oekraïne vecht al bijna een jaar voor zijn overleven, maar ook voor vrijheid en democratie. En door stand te houden voorkomen de Oekraïners dat Vladimir Poetin verder oprukt. Oekraïners vechten dus ook voor ons. En tot nu biedt de NAVO net genoeg steun om niet te verliezen, maar onvoldoende om de Russen te verslaan. Zo ploeteren de Oekraïense soldaten voort, onder andere in een loopgravenoorlog die zo uit de Eerste Wereldoorlog lijkt te komen. Anno 2023, op een boogscheut hier vandaan.

‘Ultieme lijn’

Het Westen voert sowieso langzaam maar zeker de steun op. Een klein jaar geleden smeekte Zelensky de NAVO ook al om tanks en gevechtsvliegtuigen. Toen kreeg hij niets. De vrees voor een directe confrontatie met het Russische leger was te groot. Maar vorige zomer waren HIMARS-raketlanceerders een rode lijn en die staken we over. Daarop waren de tanks de rode lijn en die is nu ook overschreden.

Of dat zo doorgaat tot en met gevechtsvliegtuigen is echter nog zeer de vraag, omdat die alles zouden veranderen. Daarmee kan het Oekraïense leger namelijk direct doelwitten in Rusland aanvallen. Militaire experts noemen dit dan ook de ‘ultieme rode lijn’.

Toch is het vandaag geen vraag meer waarop alle NAVO-landen in koor ‘geen sprake van’ antwoorden. Nederland en Slovakije laten weten dat ze ertoe bereid zijn. Volgende maand wordt het een prioritair gespreksonderwerp op de bijeenkomst van bondgenoten in Brussel.

Overkoken

Die gesprekken worden wel nog moeilijker dan die over de tanks. Want het Westen is terecht erg beducht voor een Poetin die al even stapsgewijs steeds meer overkookt en opeens zodanig gekrenkt raakt in zijn onmetelijke ego dat hij snoeihard terugslaat tegen NAVO-landen. Hij tolereert tot nu dat de NAVO Oekraïne helpt zich te verdedigen. Maar als de alliantie ook de zwaarste offensieve wapens in stelling brengt, mogen we ons verwachten aan directe tegenaanvallen.

Doorgaans is er stevige kritiek op rode lijnen die altijd maar verlegd worden. In deze oorlog lijkt het de enige mogelijke strategie tegenover een steeds groter moreel dilemma waar wij voor staan. We vrezen een escalatie, maar hoe langer dit duurt en Oekraïners ook voor ons blijven vechten en sterven, hoe meer we verplicht zijn hen te steunen. Ook de rode lijnen van hun bloed in loopgraven en in steden en dorpen kleuren steeds feller.

Ondertussen moeten we hopen dat stapsgewijs onze steun opdrijven “een proces is waaraan Poetin gewoon raakt”, zoals een Europese regeringsdiplomaat het verwoordt tegenover Politico.