Denk in het stemhokje in 2024 aan COP26, het meest incompetente en gênante ogenblik van Zweeds

Vraag een vrouw nooit naar haar leeftijd, een man nooit naar zijn loon en de Vlaamse regering nooit naar een klimaatplan. Het had niets anders dan een mop kunnen zijn, maar het is realiteit geworden. Het zijn droevige dagen. De wetenschappelijke feiten zijn gekend en COP26 werd om even goed gekende redenen zelfs met een jaar verplaatst. Hoe kan het dan dat deze Vlaamse regering nu pas, in allerijl, er over piekert om een klimaatplan te bedenken? Het getuigt van een gebrek aan visie. Niets anders. Het gros van deze regering is niet geïnteresseerd in het klimaat. Het staat onderaan een prioriteitenlijstje, ook al zouden sommige prioriteiten zichzelf moeten opleggen.

Eens in het stemhokje in 2024, en de enorme twijfel slaat toe, laat in je evaluatie één moment dan doorwegen als het meest cruciale en fataalste van deze regering: COP26. Glasgow. Het meest incompetente en gênante ogenblik van Zweeds. Mogelijk en alles behalve onwaarschijnlijk moeten COP27 en COP28 daar ook nog aan worden toegevoegd. De wereld snakt naar een klimaatomslag, maar de Vlaamse regering heeft enkel retoriek en koppigheid. Daadkracht is op geen enkele manier te bespeuren.

Niet het federale of Europese niveau, maar Vlaanderen, heeft alle cruciale sectoren in handen om, met wat al gebeurd is achter ons, van ons klimaatverhaal een succes te maken. Waar de verandering moet gebeuren zijn gebouwen, landbouw en transport. Allemaal Vlaamse portefeuilles. Dit is het zelfbestuur waar voor gevochten is, zouden we dat nu dan goed kunnen gebruiken? Tot we met onze huidige bevoegdheden geen klimaatakkoord kunnen bereiken is elke oproep voor meer autonomie een grote grap, want federaal hebben ze wel zo’n akkoord.

Vlaanderen staat moederziel alleen in Europa, een regio waar ik me momenteel voor schaam om in te wonen. Als ware geïnspireerd te zijn door de Brexit keren we ons af van een collectief project, een collectieve missie van de wereld, die overal wordt aangegaan. Schrijf ons ook in in mensheids grootste uitdaging tot nog toe. Wij willen vechten. Wij willen deel zijn van de oplossing. Waarom jullie niet?

Ik kan me inbeelden dat de gevolgen van jullie beleid zwaarder zullen doorwegen dan de stemmen die jullie nu krijgen in hoe de geschiedenis jullie zal beoordelen. Vragen jullie je dat ooit af? Zoals nu een socialist naar een Ronald Reagan of een liberaal naar een Karl Marx kijkt, dat is hoe in een aantal decennia heel de samenleving naar jullie zal kijken. De slopers van het klimaat, zoals Boris Jeltsin die eer voor de Sovjet-Unie krijgt.

Het zijn de Vlaams-nationalisten die steeds een beroep doen op roemrijke geschiedenis. Ik nodig hen uit: schrijf zelf geschiedenis. Jullie spreken over innovatie, maar waar is die innovatie? Waar is de creatieve regering die jullie ons beloofd hebben? Jullie hebben gelijk. We moeten stoppen met de hysterie. Jullie zijn de enige die daarvoor kunnen zorgen. Door competent leiderschap te tonen. Door initiatieven te nemen. Door ons duidelijke plannen te geven. Vlaanderen is niet eens op weg haar eigen doelen te halen. De laatste jaren is er geen noemenswaardige structurele vooruitgang geboekt.

Ambitie, dat woord ben ik moe gehoord. Zeg liever realisme. Dan bedoel ik niet de gele versie, maar de versie waar we doen wat realistisch nodig is om de schade te beperken en onze handen niet inperken voor minderwaardige doelen. Dat realisme vereist veel en veel hogere doelen dan Vlaanderen zichzelf ooit al gesteld heeft.

Het is en blijft jammer dat we vaststeken in slagzinnen en schermutselingen, zonder betekenisvol debat aan te gaan. Ik moet ook mezelf daar regelmatig voor excuseren. Het klimaat verdient beter. De samenleving verdient beter. We hebben intellectueel eerlijke discussies nodig. In Vlaanderen heeft het klimaat zo gigantisch veel potentieel, met onze schitterende universiteiten en briljante wetenschappers, met de tweede haven van Europa, met een innoverend bedrijfsleven. Er bewegen dingen in de wereld. De wereld gaat niet meer zijn zoals hij was, maar de schade gaat beperkt worden. Dat is het optimisme dat ik nog steeds koester. Het gaat alleen niet in Vlaanderen gebeuren. Niet met N-VA aan het roer.

En kernenergiedebatten, move on. Laten we stoppen met ons blind te staren op die eeuwige discussie die ons afleidt van het grote plaatje. Boris Johnson won de Britse verkiezingen van 2019 met het flamboyante Let’s get Brexit done! Tinne Van der Straeten is op weg om met de kernuitstap het zelfde te doen en een einde te maken aan een discussie die voor het eerst in het regeerakkoord van 1999 al werd beslecht. We gaan haar dankbaar zijn. Er is zoveel meer waarover we moeten praten.

Aan Open Vld en CD&V zeg ik: dit is het moment om staatsmanschap te tonen. Dreig op te stappen. Laat het van meer afhangen. Leg harde eisen. We hebben een klimaatcoalitie nodig. Er is een gigantische beweging in Vlaanderen die u steunt. COP27 vind plaats in november 2022. Tegen dan kunnen de kaarten heel anders geschud zijn. Er kan zelfs een andere regering zitten.

Vlaams klimaatbeleid heeft twee dingen nodig om geboren te worden: publieke druk en politieke wil. Wees er deel van.