De VS wilden Netanyahu vertrouwen maar het bleken leugens

Godzijdank heeft de Israëlische burgermaatschappij premier Netanyahu gedwongen om voorlopig af te zien van zijn poging om de onafhankelijke rechterlijke macht te controleren en de vrije hand te krijgen om te regeren zoals hij wil. Maar deze zaak heeft een nieuwe en voor de Verenigde Staten verontrustende realiteit aan het licht gebracht: Israël heeft voor het eerst een irrationele leider, een gevaar voor niet alleen de Israëliërs, maar ook voor belangrijke Amerikaanse belangen en waarden.

President Biden en de pro-Israël Joodse lobby in Amerika moeten dringend wakker schieten. In feite zei Netanyahu: “Vertrouw mij, Israël is een gezonde democratie.” En hij fluisterde: “Maak je geen zorgen over de religieuze fanatici en de Joodse racisten die ik aan de macht heb gebracht om mijn corruptieproces te blokkeren. Ik zorg er wel voor dat het niet uit de hand loopt. Jullie kennen me toch, ik ben Bibi, jullie oude vriend.”

Ze wilden hem vertrouwen maar het bleken leugens te zijn.

Voor velen van ons was het van bij het begin duidelijk dat deze Israëlische regering tot het uiterste zou gaan. Dat ze mogelijk Jordanië en de Abraham-akkoorden zou destabiliseren, de hoop op een tweestatenoplossing zou doen vergaan en Israël diep zou verdelen.

Burgeroorlog

Het opperste gerechtshof is de enige rem op de radicale ambities van Netanyahu en zijn extremistische coalitiepartners. Als de premier erin zou slagen de rechterlijke macht onder controle te krijgen, zou Israël meer worden bestuurd als een autocratie met verkiezingen, zoals Hongarije en Turkije, dan als het land dat de wereld altijd heeft gekend. Daarom is de politieke controle over de rechtbanken Netanyahu’s topprioriteit – en heeft hij het land op de rand van een burgeroorlog gebracht, zoals hij maandag in zijn toespraak tot de natie toegaf.

Alleen het risico van een burgeroorlog, na een weekend met ongeziene demonstraties en protesten van een enorme doorsnede van de Israëlische samenleving, het leger en zelfs leden van zijn eigen partij, heeft Netanyahu ertoe aangezet zijn poging op te schorten. Hij heeft nu een maand tijd om met de oppositie over een mogelijk compromis te onderhandelen.

Eén ding is nu al duidelijk: Netanyahu is onvoorspelbaar geworden. President Biden kan hem niet meer vertrouwen. Eerst en vooral moeten de VS verzekeren dat Netanyahu geen Amerikaanse wapens zal gebruiken om een oorlog met Iran of Hezbollah te beginnen zonder de onafhankelijke en onvoorwaardelijke goedkeuring van het Israëlische militaire opperbevel, dat zich tegen zijn juridische coup verzet.

Waarom is Netanyahu irrationeel geworden, een gevaar voor onze belangen en waarden? Deze vraag kan ik met een vraag beantwoorden.

Hoe beschrijf je anders een Israëlische premier die, nadat de VS het land al 50 jaar lang miljarden en miljarden economische en militaire steun leveren, de leugen verspreidt dat Amerika achter de grootschalige demonstraties zit? Dat ze geen authentieke protestbeweging zijn? Dat de VS ze financieren?

Ik verzin dit niet.

Dit is niet het enige teken van Netanyahu’s irrationaliteit. Een andere vraag: welke rationele Israëlische premier zou het risico nemen zijn leger in verdeeldheid te brengen, nu Iran in twee weken voldoende splijtstof kan produceren om een kernbom te maken en diplomatieke successen boekt bij de Arabische bondgenoten van Israël?

Iets meer dan een week geleden dreigde Yoav Gallant, de Israëlische minister van Defensie en een gerespecteerd militair, met zijn ontslag als de premier zijn juridische coup niet zou staken. Waarna Netanyahu hem ontsloeg. De krant Haaretz schreef: “Netanyahu’s beslissing was een enorme schok voor alle topmensen van Defensie. Zondagavond vroegen ze zich af of een massaal ontslag van zowel de huidige als de voormalige generaal-majoors en brigadegeneraals nodig zou zijn om een einde te maken aan de waanzin.”

Dan dit nog: welke rationele Israëlische premier zou bereid zijn om een van de grootste successen van de Amerikaanse en Israëlische diplomatie, de Abraham-akkoorden, in gevaar te brengen door met een juridische coup de Joodse racisten en fanatieke nationalisten in zijn kabinet de vrije hand te geven? Ik denk dan aan mensen als Netanyahu’s minister van Financiën, die vorige week in Parijs een toespraak hield met op de achtergrond een kaart waarop Israël Jordanië en de bezette Westoever omvatte. En zei dat het Palestijnse volk een fictie was…

De Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein waren ontzet, om nog te zwijgen van Jordanië, een kritieke pijler van de Amerikaanse Midden-Oostenstrategie. Als Netanyahu en consorten Jordanië destabiliseren, zullen ze wind zaaien en storm oogsten.

Het is eindelijk tijd dat de Amerikaanse regering, het Congres en de Amerikaanse Joodse leiders en lobbyisten, die Netanyahu te vaak hebben gefaciliteerd, onmiskenbaar duidelijk maken dat zij aan de kant staan van alle Israëliërs – de militairen, de hightechgemeenschap, de universiteiten, de traditionele religieuze gemeenschappen, de artsen, de verpleegkundigen, de luchtmachtpiloten, de bankiers, de vakbonden en zelfs de kolonisten – die in de voorbij week op straat gekomen zijn om te verzekeren dat die 75ste verjaardag van Israël niet zijn laatste zal zijn.

Deze bijdrage verscheen oorspronkelijk in The New York Times.