De roep van Brussels Airlines om een overlevingskrediet valt net niet op een koude steen. Dat heeft de sector over zichzelf afgeroepen

Lieven Desmet is journalist.

De huidige crisis in de luchtvaart door de uitbraak van de Covid-19-pandemie is ongezien. In de moderne geschiedenis nam de luchttrafiek maar drie keer fundamenteel af. Tijdens de Eerste Golfoorlog (met 3,8 procent), in de Tweede Golfoorlog (2,2 procent) en tijdens de financiële crisis (2,1 procent). De huidige Covid-19-crisis doet het luchtverkeer met 43 procent dalen, in Europa zelfs met 53 procent. Dat plaatst alles een beetje in perspectief. Meteen de verklaring waarom dit in economische kringen ook wel de ‘Great Lockdown Recession’ wordt genoemd. Hoeft het nog gezegd dat er een ongeziene afgrond gaapt voor de luchtvaartmaatschappijen? Wereldwijd zoeken ze massaal steun bij de lokale overheden. Wereldwijd worden mensen ontslagen.

In ons land legde de directie van Brussels Airlines op een bijzondere ondernemingsraad de sociale partners een overlevingsplan voor. Daarbij worden 1.000 jobs geschrapt. Goed voor zo’n 800 voltijdse banen. Bij Brussels Airlines werken nu nog ruim 4.000 mensen. De kracht van het getal mist andermaal haar effect niet. Dagelijks krijgen mensen in talloze kleine bedrijven te horen dat er door de crisis geen plaats meer is voor hen. Deze week nog maar kwam de Nationale Bank met de voorspelling dat er wellicht 180.000 mensen snel hun job dreigen te verliezen. Nog eens zo’n 70.000 zelfstandigen vrezen de deuren te moeten sluiten. Zij hebben al helemaal geen uitzicht op een forse reddingslijn door de overheid.

De roep van Brussels Airlines om een overlevingskrediet valt net niet op een koude steen bij de federale overheid. De regering lijkt niet meteen van plan om een ongedekte cheque van 290 miljoen euro uit te schrijven. De overheid eist garanties, een toekomstvisie. Al valt het vandaag bijzonder moeilijk te voorspellen waarheen deze crisis ons zal leiden.

Dat spanningsveld is niet uniek. Ook elders waar overheidssteun de luchtvaartmaatschappijen overeind houdt, klinkt dezelfde kreet. Dat heeft de sector ook over zichzelf afgeroepen. Alle terechte klimaateisen werden steeds van de hand gewezen als niet toepasbaar, te duur en niet haalbaar op korte termijn. De vrijstelling van taksen op kerosine kost Europa naar schatting 27 miljard euro per jaar en de luchtvaartmaatschappijen betalen evenmin btw op hun ticketverkoop. Dat ze nu de rekening gepresenteerd krijgen, stond in de sterren geschreven.

De sector gedroeg zich net iets te veel als een roekeloze Icarus. Covid-19 is zijn Egeïsche Zee. Het zou echter iets te makkelijk zijn om hen die overmoed nu cash te laten betalen. Luchtvaart is de poort naar de rest van de wereld. Heus niet enkel op economisch vlak. Een helpende hand reiken is nuttig. Aan de luchtvaart om de uitgestoken hand te aanvaarden.