De PS heeft zich hopeloos in de nesten gewerkt in het dossier van de verplichte vaccinatie van het zorgpersoneel

Alain Gerlache overschouwt de politieke actualiteit. Zijn column verschijnt op maandag.

Wat is er toch aan de hand met de PS? Vriend en vijand zijn het erover eens dat de partij goed georganiseerd is, een uitstekende studiedienst heeft en over een indrukwekkend netwerk in heel de samenleving beschikt. Ze is de grootste partner in de Vivaldi-regering en haar voorzitter had premier kunnen worden. Maar nu heeft ze zich hopeloos in de nesten gewerkt in het dossier van de verplichte vaccinatie van het zorgpersoneel.

Dat is natuurlijk een delicaat probleem voor de Parti Socialiste. De niet-gevaccineerden bij het ziekenhuispersoneel zijn vooral te vinden bij de werknemers met de laagste loonschaal, onder meer in de openbare instellingen, de kiezersbasis van de partij. Maar hoe bestaat het dat de PS niet besefte dat de beslissing van het kernkabinet van maandag 15 november om vaccinweigeraars te straffen haar in de problemen zou brengen? Een paar uur later volgde een bocht van 180 graden, met een video van een boze, verontwaardigde Paul Magnette, die deed alsof hij toen pas een beslissing ontdekte die zijn eigen vicepremier, Pierre-Yves Dermagne, mee had goedgekeurd. En daarna weer eindeloze onderhandelingen in het kernkabinet op vrijdag en aanpassingen die meteen in blok werden verworpen door de vakbonden, die acties hebben aangekondigd. Een complete nederlaag voor de PS.

De klassieke verklaring: het komt door de PTB, die op de linkerflank met de PS concurreert en meer en meer in de smaak valt bij haar traditionele kiezers, die het radicale ‘authentiek linkse’ programma van de marxisten verkiezen boven de regeringscompromissen van de socialisten. Dat zal wel, maar we hebben een nieuwe mijlpaal in de confrontatie bereikt. Niet alleen kan de PS de opmars van haar rivaal niet tegenhouden, het lijkt er ook op dat de PTB erin slaagt de tegenstander te demoraliseren en van slag te brengen. Vandaar het herhaalde geknoei van de voorbije weken.

Er staat weliswaar enorm veel op het spel. Toen de PS nog meer dan 30 procent van de stemmen haalde in Wallonië, kon ze het zich veroorloven wat punten te verliezen met moeilijke regeringsdeelnames. Vandaag scoort ze onder de 25 procent in de peilingen en komt haar positie in Wallonië onder druk. Een tweede plaats in de verkiezingen van 2024 zou een vernedering zijn, en derde plaats een heuse catastrofe. Dat scenario, nog niet zo lang geleden politieke fictie, is niet meer volledig uitgesloten, want zeker in de bastions van Luik en Henegouwen gaat het er hard aan toe. In elk geval zou een slechte uitslag in de verkiezingen van midden 2024 problematisch zijn, ook omdat een paar maanden later de gemeenteraadsverkiezingen zullen volgen. Die zijn cruciaal voor een partij zoals de PS. Het verlies van sleutelfuncties op lokaal en provinciaal niveau zou een harde klap zijn. Het electorale risico is des te groter omdat de concurrenten van de socialisten goed in vorm lijken. De PTB is op alle fronten bezig. Ecolo speelt in op de grote thema’s van het moment, zoals het klimaat. En wat de MR betreft: de opgefokte communicatie van haar voorzitter werkt zelfs sommige liberalen op de zenuwen, maar haar uitgesproken rechtse positionering kan lonend zijn in een steeds gepolariseerder politiek landschap.

Nog meer dan door de PTB wordt de Parti Socialiste nu ondermijnd door twijfel, en erger kan niet. Twijfel over haar balans op het einde van de legislatuur, federaal maar ook in Wallonië en Brussel, twee gewesten die met enorme problemen kampen. Twijfel over de communicatie van Paul Magnette, een essentiële functie voor een partijvoorzitter. Sommige PS-mandatarissen zeggen binnenskamers dat hij Georges-Louis Bouchez achterna loopt en ze bedoelen dat niet als compliment. Twijfel over de kopstukken in de verschillende regeringen: Pierre-Yves Dermagne is een bekwame politicus, maar zijn voorzitter heeft hem impliciet gedesavoueerd, en de twee socialistische minister-presidenten, Elio Di Rupo in Wallonië en Rudy Vervoort in Brussel, lijken de situatie in hun gewest niet meer aan te kunnen.

Op korte termijn is er ook twijfel over de afloop van de strijd binnen Vivaldi over de kernuitstap, met als klap op de vuurpijl een uitspraak van François Hollande in La Libre, dit weekend: “Paul Magnette zal blij zijn dat zijn Franse vrienden de kernenergie blijven verdedigen!” (zodat België Franse elektriciteit kan kopen). Een ironische opmerking van de voormalige socialistische Franse president: net wat nog ontbrak op het moment dat George-Louis Bouchez met zijn grote pronucleaire offensief bezig is.