De PFOS-dading blijkt niet alleen ethisch, maar ook juridisch te rammelen

Ann De Boeck is journalist.

Het is verbazingwekkend aan welk tempo de onthullingen in het PFOS-schandaal elkaar opvolgen. Deze keer gaat het over de dading die in 2018 werd afgesloten tussen Lantis – de beheerder van de Oosterweelwerken – en het vervuilende bedrijf 3M. Zoals bekend beloofde het Vlaamse overheidsbedrijf daarin om geen gerechtelijke procedures op te starten tegen de multinational, nadat er op de Oosterweel-werf hoge concentraties van het kankerverwekkende PFOS werden vastgesteld.

Lees ook: Groen: ‘Dading tussen 3M en Lantis is illegaal’

Onethisch, ondemocratisch, oneerlijk. De woede was groot toen bleek dat de overheid in de dading had beloofd om nooit meer publiek te communiceren over de PFOS-concentraties, toch niet zonder voorgaand overleg. En terwijl de Vlaamse belastingbetaler 63 miljoen mocht ophoesten voor de verwerking van de vervuilde gronden, kwam 3M er vanaf met 75.000 euro. Een bedrag waarmee de vuile grond op het bedrijventerrein letterlijk werd weggestopt in een veiligheidsberm.

Nu rijzen er ook belangrijke juridische vragen over de wettigheid van de dading. Het komt erop neer dat het groene parlementslid Mieke Schauvliege een juridische analyse liet uitvoeren. Daaruit komen drie redenen naar voor waarom de dading ongeldig zou zijn. Ten eerste moest de sterk vervuilde grond van 3M eigenlijk naar een stortplaats worden gebracht, in plaats van verstopt te worden in een ‘veiligheidsberm’. Ten tweede zou de dading indruisen tegen de Vlaamse milieuwetgeving, waardoor ze nietig zou zijn.

Ten derde werd de vergunning opgesplitst in twee delen: een Vlaamse vergunning voor de tijdelijke opslag van de vuile grond en een Antwerpse stedenbouwkundige vergunning voor het maken van de berm. Dat ‘saucisonneren’ is een gekend trucje om milieu-effecten te minimaliseren en onder de radar te houden, maar is verboden. “Op grond van die opsplitsing is de vergunning dan ook onwettig”, concludeert Schauvliege.

Dat de groenen in het PFOS-dossier in de aanval gaan nadat hun Zwijndrechtse burgemeester door Bart De Wever (N-VA) mee in bad werd gesleurd, is niet onlogisch. De Wever beweerde vorige week dat de burgemeester al jaren op de hoogte was van de PFOS-vervuiling op Linkeroever. Maar de redenering van Schauvliege wordt ook onderschreven door Isabelle Larmuseau, een expert milieurecht uit onverdachte hoek. Al denken de advocaten van Lantis er uiteraard het hunne over. Zij betwisten punt per punt de kritiek.

Wie gelijk heeft, zal nog moeten blijken. Maar het wekt op zijn minst de indruk dat de dading om meer dan één reden niet helemaal koosjer is verlopen. De overheid zal dus alle zeilen moeten bijzetten om het wantrouwen, dat in deze zaak sowieso al bijzonder groot is, weg te nemen. Dat kan alleen met volledige transparantie. De Vlaming heeft het recht om te weten of de eigen milieuwetgeving werd gerespecteerd.