De Nederlandse knieval voor Iraans islamisme

Op haar eerste buitenlandse reis als Nederlands waarnemend minister van Buitenlandse Zaken deed Sigrid Kaag (D66) al meteen een knieval voor een dictatuur, én voor het islamisme dat ook in Europa aan invloed wint. Terwijl elders in Teheran de zoveelste vrouw werd gearresteerd omdat ze vreedzaam protesteerde tegen de verplichte hoofddoek stond zij onderdanig en kritiekloos tegenover de Iraanse president Hassan Rouhani, mét een hoofddoek.

Ze vindt het blijkbaar ook niet erg dat mannen haar geen hand willen geven. "Het heeft geen zin om anderen je normen en waarden op te leggen", zei ze daarover. Leg dat maar eens uit aan de miljoenen vrouwen die nu al veertig jaar worden onderdrukt en gediscrimineerd in de Islamitische Republiek Iran, zoals het land officieel heet.

Marteling

Tientallen vrouwen en meisjes zijn de voorbije maand gearresteerd en in de cel gegooid, wetende dat er in deze gevangenissen sinds januari al minstens zeven mensen zijn gestorven door marteling. De vrouwen werden gearresteerd omdat ze weigerden een hoofddoek te dragen, en er als protest mee hadden gezwaaid op een stok. Zelfs Iraanse mannen uiten nu zo hun ongenoegen, en oude vrouwtjes, die nog amper kunnen lopen, klimmen ergens op om zo beter te worden gezien. Het zijn dezelfde vrouwen die op 8 maart 1979 met tienduizenden op straat kwamen om te protesteren tegen de discriminerende wetten die de ayatollahs hadden uitgevaardigd, en die alle vrouwen zouden degraderen tot minderwaardige burgers. Een van die wetten was de verplichte hoofddoek.

Ik weet uit eigen ervaring hoe vernederend en frustrerend het is om zo door het leven te gaan, en in de gevangenis te belanden omdat je opkomt voor vrijheid en vrouwenrechten. Ik weet dat Iraanse vrouwen hun westerse geslachtsgenoten net om die reden zien als bondgenoten: ze delen dezelfde waarden. Daarom hebben Iraanse vrouwenrechtenorganisaties er bij westerse vrouwelijke politici ook al herhaaldelijk op aangedrongen om geen hoofddoek te dragen als ze het land bezoeken. Uit solidariteit met de vele vrouwen (én mannen) die dagelijks in de cel belanden omdat ze zich verzetten tegen een totalitaire religieuze dictator. Omdat ze precies díé normen en waarden verdedigen die politici als Sigrid Kaag op het thuisfront beweren zo hoog in het vaandel te hebben staan. Herinner u dat ook onze eigen senaatsvoorzitter Christine Defraigne (MR) vorig jaar in Teheran gewillig een hoofddoek droeg en met geen woord over vrouwenrechten repte.

Het was woensdag, toen Kaag Rouhani ontmoette, dag op dag 24 jaar geleden dat dokter Homa Darabi zichzelf in brand stak, haar ultieme protestdaad tegen de verplichte hoofddoek. Darabi was ontslagen als professor aan de universiteit en gedwongen om haar privépraktijk te sluiten vanwege haar 'slechte hijab', wat betekent dat er een klein stukje haar te zien is. Zo worden er jaarlijks meer dan een miljoen dossiers geopend, zo leren we uit statistieken van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Tienduizenden auto's zijn in beslag genomen omdat de vrouwelijke bestuurders hun hoofddoek 'slecht' droegen. Als zoveel intelligente vrouwen al zo lang actie voeren tegen dit symbool van discriminatie, en er zelfs een gevangenisstraf voor over hebben, kun je dan nog spreken van een plaatselijke cultuur die we moeten respecteren? Mogen we dan nog het schaamlapje van het cultuurrelativisme bovenhalen?

Je kunt het islamisme niet bestrijden als je het niet bij de wortel aanpakt, in Iran dus. En al helemaal niet als je je eigen principes met de voeten treedt en plots nederig knielt voor de onderdrukker. Waar is de tijd dat Nederland een voortrekkersrol speelde in de strijd tegen apartheid in Zuid-Afrika? Of is de structurele discriminatie van vrouwen misschien minder erg dan op basis van huidskleur?

En dan nog een vraag aan Kaag, en alle vrouwelijke politici uit het westen die Iran officieel bezoeken: hoe voelt het eigenlijk om al die vrijheidslievende Iraanse vrouwen te negeren en te schofferen?

Ik betwijfel sterk of de minister op zo'n moment de Nederlandse bevolking vertegenwoordigt, ook al is het maar tijdelijk.