De kans dat u zelf slachtoffer of dader van seksueel geweld bent, is reëel

Sara Vandekerckhove en Femke van Garderen zijn journalisten bij De Morgen. Zij schreven de onderzoeksreeks #overdegrens.

Julie Van Espen. Harvey Weinstein. Bo Coolsaet. Jeffrey Epstein. Als we de voorbije jaren over seksueel geweld spraken, dan is de kans groot dat we het over deze mensen hadden. Ze beheersten het nieuws, leidden tot maatschappelijke verontwaardiging en deden ons massaal op straat komen.

Wat deze mediatieke cases ook deden, is een verkeerd beeld scheppen van de problematiek. Ze doen ons geloven dat zedendelinquenten agressieve en moorddadige bruten zijn. Dat het enkel mannen met macht zijn die over de grens gaan. Of dat het louter jonge, mooie vrouwen zijn die ‘ten prooi vallen’.

De cases creëren ook de illusie van een ver-van-mijn-bedshow. Seksueel geweld is nochtans niet iets dat alleen anderen overkomt of waar anderen schuldig aan zijn. Integendeel, de kans dat u zelf slachtoffer of dader bent, is reëel.

De cijfers spreken wat dat betreft voor zich: één op de vijf vrouwen in België geeft aan ooit te zijn verkracht, volgens een rondvraag van Amnesty International. Net zoals één op de zeven mannen. Hoeveel daders daarvoor verantwoordelijk zijn, weten we niet. Het merendeel van die feiten raakt nooit tot bij de politie, laat staan in een krant of tv-journaal. We weten dat het een wijdverspreid probleem is, maar toch blijft de ware omvang ervan verborgen. Het deed De Morgen besluiten om het probleem opnieuw te belichten, met een driedelige onderzoeksreeks #overdegrens.

Het afgelopen jaar zochten we de mensen achter de cijfers: slachtoffers én daders. Hoe kijken zij naar de strijd tegen seksueel geweld? Wat moet er volgens hen gebeuren opdat dit probleem echt aangepakt wordt? Veertien mannen en vrouwen waren zo moedig om hun gevoelens van schaamte, schuld en verdriet te overstijgen en uitvoerig met ons te praten.

Wat we van hen leerden, is dat we met zijn allen worstelen met seks en grenzen. En dat we het probleem van seksueel grensoverschrijdend gedrag alleen maar kunnen oplossen als iedereen veel nadrukkelijker bij die worsteling stilstaat.

Toch gaat het om meer dan bewustwording. Seksueel geweld speelt zich niet exclusief af tussen een slachtoffer en een dader. Heel vaak is er ook een derde partij: de getuigen. Mogelijk hebt u zelf al denigrerende uitspraken, ongepaste aanrakingen of grensoverschrijdend gedrag opgemerkt. Feit is: te vaak blijven we, als omstanders, passief. Omdat we het gênant vinden, omdat het onze zaken niet zijn, omdat er vast wel iemand anders iets zal zeggen.

Onterecht. We moeten actieve omstanders worden. Door alert te zijn, door iemand aan te spreken, door hulp te bieden.

Kortom, aan al wie vanaf vandaag de artikels van #overdegrens ziet voorbijkomen: hou het niet alleen op lezen over de strijd tegen seksueel geweld.

Blijf niet hangen in verontwaardiging.

Reageer.