Dat het coronaverlof genderongelijkheid in de hand werkt, stond in de sterren geschreven

Cathy Galle is journalist. 

Er zijn maar weinig goeie kanten aan wat we nu meemaken. Het coronavirus stelt heel wat al bestaande problemen in onze maatschappij nog meer op scherp. Of het nu over de chronische onderfinanciering van de zorg, het tekort aan verpleegkundigen of de onderwijskloof tussen kansarme en kansrijke leerlingen gaat. Wie het al moeilijk had, heeft nu nog meer kans om het nog moeilijker te krijgen.

En nu blijkt het virus ons ook nog eens terug te katapulteren naar een tijd waarin het kostwinnersmodel de overhand had. Een situatie waarbij de man het brood op de plank brengt en de vrouw vooral geacht wordt zich over het huishouden en de kinderen te ontfermen.

Er waren nochtans al enkele jaren een aantal kenteringen te merken op dat vlak. Meisjes zijn het sinds midden de jaren 90 in het hoger onderwijs beter beginnen te doen dan jongens. Waardoor je meer vrouwen in hogere functies krijgt en ook meer koppels waarbij beide partners evenveel verdienen. Bij één op de drie jonge koppels is het tegenwoordig zelfs de vrouw die meer verdient dan de man.

Ook bij mannen zie je een lichte kentering. Steeds meer papa’s kiezen er na de geboorte van hun kindje voor om ouderschapsverlof op te nemen. Hun aantal is nog steeds aanzienlijk kleiner dan bij vrouwen, maar stijgt wel gestaag. Het zijn nog heel voorzichtige trends, die experten de afgelopen jaren wel als hoopgevend bestempelden. 

Maar nu komt corona roet in het eten gooien. Uit de cijfers van de RVA over het coronaverlof, een soort ouderschapsverlof dat gezinnen met jonge kinderen tussen mei en september ademruimte moest geven, blijkt dat het opvallend vaker de moeder was die thuisbleef voor de kinderen. Het lijkt dus alsof we een stuk terug naar af gegaan zijn.

Wellicht spelen hardnekkige stereotypen en onze neiging om in crisistijd terug te grijpen naar wat we kennen, een rol. Maar dit verhaal gaat dieper. Want zoals experten terecht aangeven, stond het eigenlijk in de sterren geschreven dat het coronaverlof meer vrouwen zou aantrekken dan mannen. Dat was inherent aan de manier waarop het ontworpen is. Namelijk gelijkaardig aan het bestaande ouderschapsverlof. Van verlofstelsels met een eerder lage vergoeding is al langer geweten dat ze genderongelijkheid net in de hand werken. Want dan is het vaak de minst verdienende van het koppel die uiteindelijk thuis blijft. Ondanks lichte verbeteringen is dat nog altijd vaker de vrouw. Een factor die in crisistijden nog harder meespeelt.

De vorige federale regering had dus moeten weten dat haar coronaverlof vooral vrouwen zou thuishouden. Want als je aan het design van een verlofstelsel niets verandert, moet je niet schrikken dat je dezelfde uitkomst krijgt. De verantwoordelijkheid voor deze terugval naar ouderwetse rollenpatronen is dan ook deels daar te zoeken.