Combinatie van hoge uitgaven en goedkoop geld heeft de economie oververhit

Het sadomonetarisme viert hoogtij. Maar als het te veel invloed op het beleid krijgt, is dat heel gevaarlijk voor de Amerikaanse economie.

‘Sadomonetarisme’ doelde oorspronkelijk op het economische beleid van de gewezen Britse premier Margaret Thatcher, maar vandaag zijn sadomonetaristen mensen die altijd hogere rentevoeten en meer begrotingsdiscipline willen, ongeacht de staat van de economie. En ze beleven een goed jaar: de inflatie waarvoor ze altijd hebben gewaarschuwd, is eindelijk een feit.

In 2021 hebben de beleidsmakers in de VS – net als veel economen, mezelf incluis – het inflatierisico zwaar onderschat. Het goede nieuws is dat ze dat nu hebben ingezien en maatregelen nemen om de schade te beperken. De begrotingstekorten krimpen. De Federal Reserve, de Amerikaanse centrale bank, verhoogt de rentevoeten. De langetermijnrente, die voor de echte economie belangrijk is, in het bijzonder voor de hypotheken en de ondernemingskredieten, is fors gestegen. Dat beleid zal de economie afkoelen en een lichte recessie is niet uitgesloten.

Maar er wordt nu luid geroepen om nog meer verstrakking en een beleid dat een langdurige periode van hoge werkloosheid moet uitlokken. Het gevaar dat de Fed zich zal laten intimideren en te sterk zal reageren, is niet denkbeeldig.

Waarom is de eis van een nog agressievere houding van de Fed verkeerd?

Ten eerste is de hoge inflatie grotendeels het gevolg van stijgende olie- en voedselprijzen, verstoringen van de toeleveringsketens enzovoort: schokken waarop de beleidsmakers geen vat hebben. Op een man na, Vladimir Poetin, die met zijn oorlog de wereldeconomie zwaar heeft beschadigd.

Wegdeemsterende inflatie

Maar jammer genoeg is er in de Verenigde Staten meer aan de hand. De inflatie beperkt zich niet tot enkele sectoren en zelfs als je de extreme prijsstijgingen uitsluit, ligt ze ver boven het streefdoel van 2 procent van de Federal Reserve. De combinatie van hoge federale uitgaven en goedkoop geld heeft de economie oververhit. Dit is een klassiek geval van te veel geld voor te weinig goederen.

Zoals ik al zei, hebben de beleidsmakers krachtig ingegrepen om de economie af te koelen. Waarom is dat niet genoeg?

Ik hoor vaak het antwoord dat de Fed een draconisch beleid moet voeren om weer geloofwaardig te worden. Eerlijk gezegd zijn er goede redenen om aan te nemen dat geloofwaardigheid een belangrijke factor is om de inflatie onder controle te krijgen. Anderzijds zijn er geen goede redenen om aan te nemen dat de geloofwaardigheid verloren is.

Economen hebben lang geloofd dat een langdurige inflatie zichzelf in stand kan houden. In 1980 dacht bijna iedereen dat de hoge inflatie nooit meer zou weggaan. Die verwachtingen leidden onder meer tot sterke loonstijgingen, die de inflatie zuurstof gaven. Paul Volcker, de toenmalige voorzitter van de Fed, moest een harde, lange recessie uitlokken om de inflatiecyclus te doorbreken.

Maar wie – behalve de sadomonetaristen zelf – verwacht vandaag dat de inflatie eindeloos kan blijven duren?

De financiële markten doen dat niet. Vorige woensdag was het break-even inflatiepercentage op vijf jaar (een meting op basis van de spread tussen wel en niet inflatiebestendige overheidsobligaties) slechts 2,74 procent. En een deel daarvan weerspiegelt de verwachting van prijsstijgingen op korte termijn, die volgens de beleggers niet zullen blijven duren. De markten denken dus dat de inflatie zal wegdeemsteren.

Opmerkelijk stabiel

En het grote publiek? Vorige maand hebben de economen van de Federal Reserve Bank of New York, die regelmatig naar de consumentenverwachtingen peilt, vastgesteld dat de consumenten lijken te verwachten dat de inflatie ‘in de volgende jaren zal afnemen’, terwijl de verwachtingen op vijf jaar ‘opmerkelijk stabiel’ zijn.

Enkele weken geleden toonde een andere peiling, deze keer van de universiteit van Michigan, een stijging van de inflatieverwachtingen op lange termijn. Maar de cijfers van de New Yorkse Fed tonen die stijging niet. En zoals iedereen die met economische gegevens werkt u kan vertellen, stelt een cijfer van een enkele maand niet veel voor, zeker niet als andere cijfers ze tegenspreken.

Voor alle duidelijkheid, ik zeg niet dat de voorspellingen noodzakelijkerwijs kloppen. Maar ze vertellen ons wel dat de verwachtingen van een aanhoudende inflatie niet zo sterk zijn als in 1980. Daarom denk ik niet dat we een drastisch beleid nodig hebben dat de economie afstraft tot het moreel verbetert.

De inflatie is een reëel probleem en de Fed moet ze bestrijden. Maar als hij luistert naar de roep om een veel diepere recessie dan echt nodig is, dan zal dat tragische gevolgen hebben.

© 2022 The New York Times Company