Coalitiepartners geven toe dat de opgestapte staatssecretaris altijd al gelijk had: de rekening klopt niet

Bart Eeckhout is hoofdcommentator.

Zou premier Alexander De Croo (Open Vld) het Barbra Streisand-effect kennen? Daarmee wordt bedoeld dat pogingen om onwelgevallige informatie te bedekken juist de schijnwerper op die informatie zetten. Het fenomeen kreeg zijn naam toen de gelijknamige zangeres-actrice met een rechtszaak probeerde te verhinderen dat media een foto van haar strandvilla verspreidden. Waarna de foto natuurlijk juist alom verspreid en bekeken werd.

In de Wetstraat zou dit nu beter het Eva De Bleeker-effect genoemd worden. Omdat de premier zo verstoord raakte door de aandacht die zijn staatssecretaris en partijgenote De Bleeker op de krakkemikkige begroting vestigde, besloot hij haar uit haar mandaat te verwijderen (officieel stapte De Bleeker zelf op). Het gevolg? Nooit eerder in deze regeerperiode ging er zoveel aandacht naar de inderdaad lekkende begroting. Schoorvoetend en minder schoorvoetend geven coalitiepartners toe dat de opgestapte staatssecretaris altijd al gelijk had: de rekening klopt niet.

De impact van het conflict valt niet te onderschatten. Door in te grijpen poogden De Croo en zijn partij het gezag van de eerste minister te herstellen, maar in werkelijkheid gebeurt het omgekeerde. Opnieuw wordt openlijk getwijfeld aan de leiderschapskwaliteiten van de premier. Voor liberalen, die in principe toch gehecht moeten zijn aan enige budgettaire zorgvuldigheid, is een kaduuk budget een uiterst vervelend dossier. Het geeft grondstof aan de perceptie dat de premier niet echt aan het stuur zit van de bonte coalitie.

De impasse is groot. Dat valt ook af te leiden uit het feit dat partijvoorzitters uit de meerderheid naar de media trekken om op te roepen tot meer dadendrang. Misschien vertrekken zulke boodschappen vanuit oprechte bekommernis, maar toch lijken ze vooral geïnspireerd door de wil om afstand te nemen van de eigen coalitie: ‘Het ligt niet aan ons dat er niks beweegt.’

Dat zal ook bij cd&v-voorzitter Sammy Mahdi wel meespelen. Met een ingewikkelde hoogspringmetafoor poogt hij de regering ertoe aan te zetten hoger te mikken in haar hervormingsijver. Of de regering-De Croo er echt nog toe komt om grote hervormingen af te ronden, valt zeer te bezien. Daarvoor zitten de weeffouten te diep in de coalitie, met een premier die niet met het gezag spreekt van de grootste regeringspartij en een regeerakkoord vol dubbelzinnigheden. Dat poets je niet weg.

Toch mogen wij verwachten en eisen dat meer mogelijk is. Mahdi suggereert De Croo om zijn methode aan te passen, en niet langer akkoord per akkoord te zoeken naar vooruitgang. De cd&v-voorzitter staat niet alleen met die kritiek op de ‘salamitechniek’ van de eerste minister. Beter is het te werken met een globale deal, waarin voor elke partij winst en verlies afgewogen kunnen worden.

Daar ligt nu inderdaad nog de enige kans op eerherstel voor Vivaldi: een heronderhandeld akkoord over alles wat deze regering nog samen wil realiseren. Het is dat of nog anderhalf jaar voortsukkelen. En bang aftellen naar een stembusgang die alleen maar een martelgang kan zijn.