Boykotirovat ofte boycot, het gevreesde woord dat we sinds Seoel 1988 niet hadden gehoord, was gevallen

Hans Vandeweghe is sportjournalist bij De Morgen.

We moeten het even over de Russen en de Wit-Russen hebben. Meer in het bijzonder over wat we in de nabije toekomst aanmoeten met die (Wit-)Russische sporters, die voor het overgrote deel verstoken blijven van internationale sport en daardoor hun sportieve opties in grote mate gehypothekeerd zien.

Donderdag kon u in deze krant al lezen hoe in de halve finales van de Australian Open vier van de acht tennissers, drie vrouwen en een man, uit Wit-Rusland (twee) en Rusland (twee) kwamen. Inmiddels is de man (Karen Chatsjanov) naar huis, maar de finale van afgelopen nacht bij de vrouwen ging tussen de Russische met Kazachs paspoort Elena Rybakina en de Wit-Russische Aryna Sabalenka.

Tennissen doen ze met naast hun naam een witte vlag. Die zegt niks en tegelijk alles. Bijvoorbeeld dat tennis een van de weinige sporten is waar individuele Russische en Wit-Russische atleten altijd hun ding zijn blijven doen: ballen slaan, serveren bij tijd en wijle, en de flinke geldbeurzen ophalen.

Dat tennis, behalve dan Wimbledon, een uitzonderingspositie inneemt in de internationale sport hoeft niet te verbazen. Dat deed/doet (?) het ook inzake dopingkwesties. Tennis leunt nauw aan bij de Amerikaanse profsporten en ook die staan de Russen nog steeds toe deel te nemen. In het ijshockey van de NHL spelen ongeveer honderd Russen en zes Wit-Russen, in het basketbal van de NBA zitten vier Russen.

De Russische kwestie staat nu weer op de agenda omdat 2023 een preolympisch jaar is, waarin moet worden gepresteerd om in 2024 op de Spelen van Parijs te staan. Het Internationaal Olympisch Comité liet deze week weten alle opties te onderzoeken.

Het Nederlandse olympisch comité NOC*NSF stuurde eergisteren een verklaring uit die veel weg had van een schot voor de boeg van de olympische hoofdzetel in Lausanne. De Nederlanders scharen zich volmondig achter de handhaving van de eerder door het IOC opgelegde sancties tegen Rusland en Wit-Rusland en ze zijn nog maar eens solidair met Oekraïne.

Geen gezamenlijke internationale sportevenementen in die twee landen is het gevolg en sporters of teams die onder de vlag van Rusland willen deelnemen, zijn niet welkom. De uitsmijter zei veel: het moet worden onderzocht hoe sporters hun sport kunnen blijven beoefenen ongeacht het land van herkomst… Deelnemen onder een neutrale vlag is een mogelijkheid…

Nederland gaat daarin ver, maar waarschuwt ook: voor de altijd zo nationalistische teamsporten wordt het heel lastig om daar Russen en Wit-Russen te krijgen.

Het was schrikken toen sportpaus Thomas Bach al op 1 maart 2022, dus heel kort na de invasie, de eerder toegekende Olympische Orde afnam van Vladimir Poetin. En vervolgens samen met de sportbonden een ban uitsprak tegen Russische atleten en teams. Tenslotte was Poetin in 2013 een van zijn kingmakers.

Bach hield zoals iedereen wellicht rekening met een kort conflict, maar nu de oorlog dreigt aan te slepen en te escaleren riskeert hij bij zijn laatste Olympische Spelen geen Russen te mogen uitnodigen. Dat steekt en dat kan hij zijn voormalige medestander niet aandoen.

Daarom kwam het IOC afgelopen woensdag met een communiqué waarin de “herintroductie van individuele Russische atleten aan internationale competities” zou worden onderzocht. Zoals kon worden verwacht, werd boos gereageerd.

Oudere voorname IOC-leden zoals de Noor Gerhard Heiberg (geen stemrecht want erelid, maar wel van gewicht) vonden het veel te vroeg om over een versoepeling van de restricties te praten. Russische bobo’s van het lokale nationale olympisch comité en hun minister van Sport vonden dan weer dat het maar eens afgelopen moest zijn met dat rondje pesten van die arme Russische sporters.

De felste reactie kwam uit Oekraïne. “Het is simpel”, zei minister Vadim Gutzeit. “Komen de Russen en Wit-Russen, dan boycotten wij Parijs 2024.” Ai, deed dat even pijn. Boykotirovat ofte boycot, het gevreesde woord dat we sinds Seoel 1988 niet hadden gehoord, was gevallen.

Alsof dat nog niet volstond om Bach uit zijn slaap te houden, besloten de Russen eerder deze week dat kunstschaatsster Kamila Valijeva, die eind 2021 was betrapt op het gebruik van een hartstimulerend middel, weliswaar haar Russische titel moest inleveren maar verder geen schuld trof. Geen straf dus en haar resultaten en medailles twee maanden later op de Winterspelen van Peking konden netjes blijven staan. Waarop ook de Amerikanen boos werden, want die rekenden op de gouden teammedaille.

U wilt een voorspelling? Volgend jaar zullen we in Parijs heel weinig of misschien zelfs helemaal geen Russen zien.