Beste Michaël Borremans, geef een duidelijk signaal en ga niet naar Israël

Het moet ons van het hart: we zijn ontgoocheld in de uitleg die je gaf om je overzichtstentoonstelling toch naar Tel Aviv te laten verhuizen. "Ik geloof niet in niets doen en vijandigheid", zo zeg je in De Morgen.

Wij geloven ook niet in niets doen en in vijandigheid. Wel in de kracht van mensen.

We hebben dat op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza zelf kunnen meemaken. Wij zijn in Palestina gaan spelen, dansen, workshops geven, luisteren. Lieve ging met The Checkpoint Singers bij dageraad de Palestijnse arbeiders een hart onder de riem steken tijdens de dagelijkse vernedering in die eindeloze checkpoint van Bethlehem. Marijke maakte repetities mee in de theaterschool in Ramallah, ze sprak met de jonge acteurs van het Freedom Theatre in Jenin. Kristien luisterde naar grassrootsmilitanten die op een geweldloze manier proberen weerstand te bieden aan de bezetting. Anne praatte met meisjes in een artistieke naaiwerkplaats.

Niets doen en vijandigheid zijn inderdaad geen optie.

Jij wil dus je expo naar Tel Aviv sturen en je zegt dat dit een humane daad zou zijn, een vredesmissie. Daarmee overschat je misschien wel het kritische gehalte van je werk en onderschat je de ernst van de situatie en de impact van deze beslissing. Maak je op deze wijze niet een enorme inschattingsfout?

Een chique tentoonstelling in een prestigieus museum dat nauw verbonden is met de Israëlische overheid houdt vooral de leugen in stand dat dit een veilig, democratisch en gewoon land zou zijn.

In de begeleidende catalogus van de expo 'As Sweet as It Gets...' zien wij geen politiek statement. De beeldende kracht van je werk zit in het stilistische spel met de geschiedenis van de schilderkunst, waarin een oude beeldtaal voortdurend wordt doorkruist door een filmisch surrealisme, eigen aan de beeldwereld van de hedendaagse toeschouwer die opgevoed is door cinema. Knap? Ja. Maar een politiek statement? Wat leren je werken ons over het zionisme als reactionaire 'bloed zonder bodem'-ideologie, zoals Slavoj Žižek het ooit omschreef? Of over het morele failliet van een gemeenschap die VN-scholen vol vluchtelingen bombardeert?

Beste Michaël Borremans, het is wellicht onbedoeld, maar met deze beslissing breng je de internationale campagne BDS in diskrediet. Zo'n tien jaar geleden is deze campagne opgestart op voorstel van 170 Palestijnse verenigingen, culturele instellingen, ngo's, enzovoort. Boycot van goederen en een culturele, academische en sportieve boycot. Desinvestering en sancties, zolang Israël de internationale wetgeving blijft negeren.

De initiatiefnemers baseerden zich op de anti-apartheidscampagne tegen Zuid-Afrika. De parallellen zijn er: discriminatie, segregatie, het stelen van grond, systematische terreur tegen een bevolkingsgroep...

Zuid-Afrikaanse artiesten steunen al jaren de boycotactie. Ze verenigden zich in South African Artists against apartheid: "As artists of conscience we say no to apartheid - anywhere. We respond to the call for international solidarity and undertake not to avail any invitation to perform or exhibit in Israel. Nor will we accept funding from institutions linked to the government of Israel. As South Africans we benefitted from such a position of conscience..."

Politieke rel riskeren
Misschien heb je er weet van, ook in België is in 2009 een boycotactie opgestart tegen de bezetting, met steun van cultuurmakers als Alain Platel, Ramsey Nasr, Jonas Geirnaert, Dirk Tuypens, Chokri Ben Chikha, Charles Ducal, Anne Provoost, Anne Teresa De Keersmaeker, David Van Reybrouck, Jan Goossens, Stefan Hertmans en vele anderen.

Reeds in 2001 schrapte Anne Teresa de Keersmaeker (Rosas) een optreden in Israël, waarna dreigementen van de Belgische ambassadeur in Israël volgden. Ze zou een politieke rel tussen België en Israël riskeren. Toch had ze de moed. In 2012 kreeg ze overigens de Cultuurprijs.

Vandaag loopt de recente petitie van Rachida Aziz. Zowat onze hele cultuurscene tekent al mee. Deze week nog hebben gezelschappen in Theater aan Zee aan het publiek getoond dat zij de grove schendingen van het humanitair recht en de blokkade van Gaza niet pikken.

Al deze mensen moeten nu met lede ogen aanzien hoe hun engagement genegeerd wordt.

Beste Michaël Borremans, jouw werken hebben ons geraakt. Je staat bekend als een heel genereuze man die los van al het celebritygedoe echt bezorgd in het leven staat. Die aandacht voor de kwetsbaarheid en dat conflict menen wij ook te ontwaren in je werk. Net daarom willen we je vragen: geef een duidelijk signaal en ga niet naar Israël!