Beste Ignaas Devisch, u trakteert op inzichten die de simpele druif doen duizelen

Beste Ignaas Devisch

Ik zit met een knoop in mijn maag. Het coronadebat is nu echt finaal om zeep. Het beste bewijs daarvan is de vertwijfeling en wankelmoedigheid waaraan u deze week bezweek. Als een stabiel, robuust, door de natuur onevenredig met vernuft begiftigd denker zoals u bij volle bewustzijn een tekst ondertekent, om geen dag later zijn handtekening al te laten schrappen, dan er is er iets aan de hand dat onze aandacht verdient.

De symptomen van maatschappelijke neergang zijn allang voelbaar: er hangt kilte in de lucht, er heerst stuurloosheid, er groeit onbegrip, ja soms zelfs vijandschap. Slordigheid en domheid vechten om voorrang. Ik kan de kranten niet meer lezen zonder daarna mijn ogen te spoelen met zuurstofwater. In het parlement zal straks een antivaxer getuigen over vaccinatie. Ik durf u toe te vertrouwen, professor, dat ik daar niet goed tegen kan. Soms weegt het deken op mijn gemoed zo zwaar dat ik ontslag wil nemen om mij aan te sluiten bij het Vreemdelingenlegioen. Maar dan denk ik weer: ach, het is overal iets.

Revolver

Maar we hebben een nieuw dieptepunt bereikt. Ja, er is goed nieuws: na twee jaar dood en verderf lijkt de pandemie in een mildere fase te zijn aanbeland. Maar je kon er de klok op gelijkzetten: nu komen uit alle gaten, spleten en kieren tegelijk de dwarsdenkers, de malcontenten, betweters, ontgoochelden en veronachtzaamden tevoorschijn gekropen. Zo gaat dat na de oorlog volgens mij soms ook: als de bezetter de aftocht blaast, komt menig gelegenheidsheld uit de kelder geklauterd, om in het midden van de straat eens dapper met een revolver te zwaaien en op te roepen tot kalmte.

Soit. Een virtuele samenscholing van semi-experts en mensen die meer aan politiek dan aan wetenschap doen, mondde maandag uit in het fameuze Wintermanifest – een trieste optelsom van denkfouten, platitudes, contradicties en verdachtmakingen. Inclusief een verwijzing naar Zweden als lichtend voorbeeld. Wel griezelig: mocht België die aanpak hebben gekozen, schat een expert die ik consulteerde, zouden wij dubbel zoveel doden hebben gekend. Minstens. Maar doden zijn voor de auteurs van het Wintermanifest een detail – het zijn dommeriken die naar de sterftecijfers kijken.

Kroegtijger

En die tekst had u getekend. Ook een paar andere eerbare denkers gaven het document hun zegen. Niet dat u het met alles eens was, maar ja, de boodschap deugde. Graag een breed debat! Over de lange termijn! Tot de heer Luc Bonneux, mede-auteur en Zweeds georiënteerd, vlak voor zijn toelichting in Terzake als een bezopen kroegtijger begon te schelden op Twitter. Dat kon voor u niet door de beugel. Die toon beviel u niet. Daarom, en omdat de inhoud op enkele puntjes toch begon te wringen, trok u uw signatuur terug. De draagwijdte van die flipflop deed Vlaanderen naar adem happen, het is geen wonder dat De Afspraak er prompt een themauitzending aan wijdde. Over twintig jaar zullen we elkaar de vraag stellen: waar was u toen Ignaas Devisch zijn handtekening terugtrok?

Het is jammer dat deze farce ú moest overkomen. U, die op de Olympos van de Vlaamse filosofen de top hebt bereikt. Een In Memoriam van Etienne Vermeersch besloot u met de vraag: “Met wie moet ik nu nog discussiëren?” Ik voelde met u mee: u bleef verweesd achter, omsingeld door dutsen. Dat de leerstoel Vermeersch niet aan u werd toegekend, maar aan Maarten Boudry, die arrogante kwast met zijn rare hoedje, is godgeklaagd. Hij is een ordinaire nucleaire lobbyist, u trakteert ons op citaten van de Grote Filosofen. Een voorbeeld, uit een van uw columns: “Zoals Michel Foucault het ooit verwoordde in een interview: ‘Uiteindelijk is de politieke vraag niet de vergissing, de illusie, het vervreemde bewustzijn of de ideologie: het is de waarheid zelf.’” Diepe inzichten die de simpele druif doen duizelen – met zo’n citaat, dat u losjes uit de mouw schudt, is de lezer uren zoet.

Belangen

En dan te bedenken dat u dat tussen de soep en de aardappelen noteert. Sinds kort bent u immers ook CEO van denktank Itinera, een gezelschap van bollebozen die, en ik citeer: ‘structurele antwoorden en een langetermijnversie wil brengen die ons verder dragen dan de eerstvolgende verkiezingen’. Wéér die ‘lange termijn’, zeg. Daar wordt verdorie heftig nagedacht, bij zo’n denktank!

Wie de Itinera-website besnuffelt, begrijpt wat u wellicht stoorde in het Wintermanifest: de vraag aan experts om ‘transparant’ over ‘mogelijke (financiële) belangenconflicten’ te rapporteren. Dat zou u dan ook moeten doen. Itinera, en uw salaris, wordt gefinancierd door onder meer chemiereus BASF, projectontwikkelaar Matexi, verzekeringsmakelaar Van Breda, en Janssen Pharmaceutica. Ik heb mij al zitten afvragen hoe u dat transparant kunt vermelden als u pakweg in De Afspraak zit. Mijn voorstel: doe het zoals Jean-Marie Pfaff. Ik zou ‘BASF’ en ‘Van Breda’ op uw hemdsboorden laten zetten, ‘Matexi’ op uw das, en dan nog een petje dragen met ‘Big Pharma’.

Ik teken onder voorbehoud

Joël De Ceulaer, senior writer