Beste Gwendolyn Rutten, geen grammetje mededogen had u met dat kind. Wel, ik ook niet meer met u

Bon. Als u geen mededogen hebt met een achtjarig meisje dat dreigt te worden uitgezet naar een land waar ze nog nooit is geweest, dan heb ik ook geen mededogen meer met u. Dan neem ik u niet langer in bescherming voor de flaters die u ooit hebt geslagen terwijl ik u zat te interviewen. Aan mijn discretie komt hier en nu een einde. Alle begrip als dat vooruitzicht u doet besluiten om dit artikel nu te sluiten. Alle andere lezers raad ik aan om nog wat te blijven. Er wachten hen twee pittige herinneringen.

Maar eerst naar De afspraak van dinsdag. U zat daar om met Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen te debatteren over Anna-Maria, die acht jaar oud werd op 9 januari laatstleden, één dag nadat ze met haar ouders en zusje van twee werd opgesloten in een gevangenis in Steenokkerzeel. Iedereen kent ondertussen haar droeve lot: Anna-Maria is hier geboren en zit in het tweede leerjaar in de Reuzenpoort in Borgerhout. Nu dreigt ze te worden gedeporteerd naar Armenië, het land dat haar ouders zijn ontvlucht.

Terwijl Vanobbergen met passie en argumenten de stelling verdedigde dat het eigenlijk niet verantwoord is wat hier gebeurt, onder meer omdat de overheid in dit dossier veel steken heeft laten vallen, stond bij u de vrieskou in de ogen. U bleef er aldoor volslagen onbewogen bij. Allicht zat u te denken: de griezelige kilte waarmee Maggie De Block ooit Parwais Sangari en andere perfect geïntegreerde jongelui in oorlogsgebied liet droppen, maakte haar megapopulair, dus laat ik dat ook eens proberen: de strikte, snoeiharde, onvermurwbare gezagsdrager uithangen. Regels zijn regels. Ordnung muss sein.

Geen grammetje mededogen had u met dat kind. En dan te bedenken dat ik in mijn prille loopbaan zelfs met ú – de volwassen, robuuste voorzitter van de liberale partij – al twee keer mededogen heb gehad. En getoond. Een eerste keer gebeurde dat toen ik u, samen met een collega, zat te interviewen over uw ideologie. We hadden het onder meer over uw overtuiging dat de overheid niet te betuttelend mag zijn, door bijvoorbeeld 16-jarige jongeren te verbieden om alcohol te drinken. Vrijheid, blijheid, luidde uw devies. Toen ik vroeg of Open Vld niet te veel nadruk legt op negatieve vrijheid en te weinig op positieve vrijheid, keek u alsof u door het raam van uw kantoor een nijlpaard zag voorbijvliegen. U antwoordde, lichtjes ontdaan: “Euh, voor een liberaal is vrijheid altijd positief.”

Op dat moment besefte ik: oei, de voorzitter van Open Vld kent het verschil niet tussen negatieve vrijheid (de afwezigheid van een verbod) en positieve vrijheid (het vermogen om iets te doen) – iets wat toch tot de basiskennis van elke eerstejaarsstudent politieke filosofie behoort. Een voorbeeld, van filosofe Alicja Gescinska: arme mensen hebben in de winkel negatieve vrijheid zat, maar geen positieve: ze mogen alles kopen wat ze maar willen, maar ze hebben er geen geld voor. Dat u van dat verschil nog nooit gehoord had, hebben mijn collega en ik toen met de mantel der plaatsvervangende gêne bedekt.

Quota

De tweede keer dat ik niet doorvroeg omdat uw antwoord mij met verstomming sloeg, was toen we het over quota hadden. Liberalen zijn tegen quota, dat is bekend. Toch bent u als liberale vrouw voor quota, tenminste als het quota voor vrouwen zijn – jawel, u hebt meer empathie met machtige vrouwen in raden van bestuur dan met achtjarige meisjes in gesloten deportatiecentra. Toen ik u wees op die hersenverstuikende inconsequentie – vóór vrouwenquota, tégen quota voor Vlamingen met een migratieachtergrond – zei u: “In een ideale wereld zouden vrouwenquota natuurlijk niet nodig zijn.”

Nu was het mijn beurt om ietwat onthutst uit het raam te kijken. Dat argument sloeg immers nergens op: het bevestigt alleen maar de inconsequentie. Maar ook toen besloot ik om het zachtjes te laten rusten, vanuit het idee: men moet het die arme politici nu ook weer niet té moeilijk maken als interviewer. Hun leven is al zwaar genoeg.

Maar daar kom ik vandaag dus op terug. Ik wil dat het voor iedereen duidelijk is dat u geen grondig fundament hebt als politicus, dat u de eigen ideologie niet kent en de eigen principes vlotjes de nek omwringt als het u zo uitkomt.

Dat doet u ook met Anna-Maria. U wil haar het land uit om een ferm voorbeeld te stellen. En dat is (1) onrechtvaardig, want vergelijkbare gezinnen werden wél geregulariseerd, en (2) het oneigenlijke gebruik van een menselijk wezen. Vraag dat maar eens aan Dirk Verhofstadt, die vroeger door uw partij werd betaald om filosofen op een A4-tje samen te vatten: voor een liberaal is een mens geen middel, maar altijd een doel op zich.

De vlucht die dit weekend gepland was, is geannuleerd, maar als u ooit toch aanvaardt dat het gezin Khmoyan op het vliegtuig naar Armenië wordt gezet om de publieke opinie te tonen dat het u menens is met het vreemdelingenbeleid, dan zal uw laatste restje politieke geloofwaardigheid samen met Anna-Maria dit land verlaten.

Boze groet,

Joël De Ceulaer