Beste Bart De Wever, haal Weyts en Jambon uit de Vlaamse regering

Beste Bart De Wever

Vlaanderen werd deze week opgeschrikt door een uitspraak van u die op de keper beschouwd eerder burlesk dan geloofwaardig was. Vooral de stilte die eraan voorafging, was er één voor de Vlaamse canon van de betere politieke humor – zo viel er eindelijk nog eens wat te lachen in deze duistere tijden.

Het gebeurde in Terzake, tijdens een gesprek met Pieterjan De Smedt, de sluwste interviewer van de VRT. U zat samen gezellig en warm ingeduffeld aan de oever van de Schelde, en minutenlang leek alles vlot te gaan, geheel volgens planning: u zag er patent uit en de woorden rolden als vanouds iets te zelfverzekerd uit uw mond. Tot De Smedt zijn mes in uw betoog plantte: meteen nadat u had bevestigd dat Theo Francken bij u op een bepaald moment de affaire-Kucam ter sprake had gebracht, vroeg hij of dat vóór of ná het vertrek van de N-VA uit de Zweedse regering was, eind 2018. Toen viel De Stilte. U wierp het hoofd achterwaarts in de nek, zei een paar seconden helemaal niets meer, en begon ostentatief na te denken om ons te doen geloven dat u het écht niet meer wist. Een subliem schouwspel. Alleen al voor die Stilte is de VRT dit jaar zijn geld waard.

Legendarisch

Mocht ik een postmoderne filosoof zijn, dan zou ik nu naar de dure woorden grijpen. Ik zou zeggen dat betekenis pas ontstaat als de Stilte wordt opgeheven, maar dat tegelijk – omdat elke ontkenning zwanger is van zijn eigen bevestiging – de Stilte An Sich op een subtekstueel niveau ook zeer betekenisvol kan zijn. U herinnert zich misschien nog die andere Legendarische Stilte die nu zo’n tien jaar geleden op de openbare omroep viel waar te nemen. Ruth Joos presenteerde toen nog een cultureel middagprogramma en had die dag de Antwerpse dichter Leonard Nolens te gast. Het gesprek dat ze met hem voerde, duurde net geen twintig minuten en bestond voor een groot deel uit Stilte. Of beter: Stiltes, want haast na elke vraag bleef de dichter het antwoord schuldig.

De Stiltes van Nolens duurden zó lang dat sommige luisteraars de gelegenheid te baat namen om ondertussen snel hun gras te maaien of hun gang te schilderen. De bazen van Radio 1 waren niet tevreden: volgens hen had Joos het gesprek moeten opnemen en dan verknippen tot een dialoogje van tien seconden. Maar in de pers en op sociale media was het enthousiasme groot. De ene noemde het een “mythisch” gesprek, de andere had het over een “stilteballet” – voor sommigen leek het alsof de Schepper zelf zich in de Stiltes van Nolens tot ons had gericht. Terwijl de waarheid gewoon is dat Leonard Nolens niet graag geïnterviewd wordt, en zich wat gegeneerd voelt als hem gevraagd wordt om zijn poëzie te duiden. Zijn Stiltes waren niet Betekenisvol, maar een teken van ongemak.

Lijdensweg

Bij u was dat ook zo. Uw Stilte wees erop dat De Smedt u te pakken had: hij dreigde de link te leggen tussen de zaak-Kucam en uw vertrek uit de Zweedse regering. Daar moest u snel een draai aan geven, en dat kostte u een paar volle seconden. Uw antwoord zei genoeg. U dácht dat Francken u inlichtte ná dat vertrek uit de regering, maar honderd procent zekerheid had u niet, zei u – om er meteen aan toe te voegen dat er zeker géén koppeling was tussen de affaire-Kucam en uw besluit om de regering te verlaten – ik citeer: “Dat is de grootste quatsch en fantasie die ik ooit gehoord heb.”

Mja. Zou kunnen. Maar uw uitleg zou evengoed quatsch kunnen zijn. Ik sluit het niet uit, na die zichtbaar ongemakkelijke Stilte. Het siert u dat u de partijgenoten altijd verdedigt, maar dat wordt zo langzamerhand een lijdensweg. Niet alleen Francken is een blok aan uw been. Ook bij het aanschouwen of aanhoren van andere N-VA’ers rukt u vast weleens de haren uit het hoofd. Neem nu Nadia Sminate, die per se wil dat de taalwetten worden nageleefd bij het versturen van vaccinatiebrieven. Of neem uw minister-president Jan Jambon, die wil dat we aan de vooravond van de derde golf niet panikeren. Hij klinkt als een generaal die zijn soldaten in het oerwoud nog snel een borrel geeft, om ze dan met een schouderklopje in de hinderlaag van de vijand te sturen.

Eloquentie

O, en laten we vooral Ben Weyts niet vergeten, uw – en helaas ook onze – minister van Onderwijs. Hij bestond het deze week om te verklaren dat we “hout” moeten “vasthouden”, nu de besmettingen in scholen blijven stijgen. Mijnheer De Wever, haal Weyts uit die regering en laat hem wat klussen op het partijhoofdkwartier – er is altijd wel een lade die hapert of een deur die moet geschilderd. Dan kan hij hout vasthouden zo vaak als zijn hartje het begeert!

En ach, vervang Jambon ook maar. Doe het zelf en neem het van hen over. Dan krijgen we tenminste een minister-president en minister van Onderwijs die in staat is om een volzin te produceren zonder hapering, verspreking of andere dinges. Als we toch slecht bestuurd worden, is een minimum aan eloquentie niet te veel gevraagd. De occasionele stilte nemen we erbij.

Dichterlijke groeten

Joël De Ceulaer, senior writer