Beroepsvernielers van het openbaar domein die beschermers worden van datzelfde openbaar domein, veel gekker moet het niet worden

Hans Vandeweghe is sportjournalist bij De Morgen.

Zou het met die antiracisme- en dekolonisatiebetogingen gaan zoals met de coronapandemie? Dat je er in het begin alles wilt van weten, gevolgd door de kieskeurige fase, om je ten slotte af te sluiten en je schouders op te halen? Wellicht wel.

Ik zit voorbij de laatste fase in het geval van corona en in de eerste fase als het om racisme gaat.

Verbazing is er allang niet meer bij, de open mond is dichtgevallen, tenzij dan dit weekend. Voetbalhooligans die monumenten kwamen beschermen, het gebeurde in Londen en in Rotterdam. Je kunt zo raden van welke Londense clubs de hooligans kwamen: ongetwijfeld veel Millwall, Wimbledon en ook wel West Ham. Beroepsvernielers van het openbaar domein die beschermers worden van datzelfde openbaar domein, veel gekker moet het niet worden.

Helemaal onnozel was de actie van de harde Feyenoord-kern, die zoals de meeste voetbalhooligans zelden op overdreven subtiliteit kan worden betrapt. De vernielers van historisch erfgoed in Rome (2015) wierpen zich op tot beschermers van een afzichtelijk standbeeld van een potsierlijke man die door de Nederlanders in een vlaag van collectieve verbijstering in 2004 als grootste Nederlander aller tijden op het schild werd gehesen. Hij heet Pim Fortuyn en die verkiezing – dat moet even worden gekaderd – had hij te danken aan zijn dood (vermoord door Volkert van der Graaf) in 2002. De hashtags lieten weinig aan de verbeelding over: #Rotterdamstandyourground of #wijgaannietzwichtenvoorlinksefascisten en #geenwoordenmaardaden.

Omgekeerd heb ik dan weer grote ogen getrokken toen ik vorige week Hervé Kage en Ilombe Mboyo op het podium zag staan tijdens de grote en fel besproken antiracismebetoging in Brussel. Kage en Mboyo spelen tegenwoordig voetbal voor KV Kortrijk, maar zijn van origine twee Brusselse talenten met Congolese roots. Specialiteit van het huis: de kantjes eraf lopen.

Hun opleiding kregen ze bij Anderlecht, maar daar werden ze snel bij de hopelozen ingedeeld en weggestuurd. Bij de tien clubs waarvoor Kage speelde, wordt hij onveranderlijk als een caractériel omschreven. Misschien is dat te wijten aan onheuse bejegeningen vanwege oudere blanke Belgen, wie zal het zeggen, maar hijzelf heeft er nog nooit een woord over gelost.

Zeven jaar cel

Mboyo was beter onzichtbaar gebleven. Op zijn zeventiende werd hij veroordeeld tot zeven jaar gevangenisstraf voor zijn actieve rol in een groepsverkrachting als lid van de straatbende Mafia Africaine. Dat veel Congolezen hebben geleden en nog steeds lijden onder racisme in België, u zult mij niet horen zeggen dat het niet waar is, maar dan is Mboyo toch een uitzondering en misschien de enige Congolees die België dankbaar mag zijn. In veel andere landen had hij die zeven jaar uitgezeten, had hij nooit een tweede kans gekregen en was hij nooit profvoetballer geworden. Als bewijs: op zijn top was er belangstelling vanuit Engeland, maar toen die hoorden wat hij had uitgevreten, kon hij zich de Kanaal-oversteek besparen.

Mboyo is een apart geval. Sport is de spiegel van de maatschappij, wil de boutade. Welnu, ook de Belgische sport kent veel racisme en voetbal is daarin een koploper. Nog niet zo heel lang geleden werden bananen gegooid naar een jonge Nigeriaan die op bezoek kwam met zijn ploeg. Oerwoudgeluiden, de n-woorden voorgegaan door ‘vuile’ of ‘sale’, je hoort het elke wedstrijd.

Erger is het in bestuursmiddens onuitgesproken en onjuiste vooroordeel dat de superieure fysieke kwaliteiten van zwarten worden gecompenseerd door inferioriteit op andere vlakken, zoals management, tactiek en alles waar hersenactiviteit mee gepaard gaat.

Is dat de reden waarom Mbaye Leye geen T1 is geworden van Standard Luik? Michel Preud’homme was vol lof, iedereen was vol lof, hij had alleen niet het juiste diploma. Maar er was een bypass gevonden en dat diploma zou er te zijner tijd wel komen. Het werd niet Leye maar een witte Fransman, ene Philippe Montanier.

Wat had ik graag Leye aan het werk gezien. Leye had onze Frank Rijkaard kunnen worden, of is dat dan weer een slechte vergelijking en is Vincent Kompany onze Rijkaard? Of zijn wij met een schaduwtrainer/medeclubeigenaar/topspeler als Kompany ineens voorloper in Europa? Zowel Leye als Kompany heb ik al meer dan één keer uitgebreid gesproken en geen enkele keer ging het gesprek over racisme. Of zij begonnen er niet over, of ik vroeg er niet genoeg naar, ik zou het niet meer weten.

De nieuwste existentiële kwestie voor sportjournalisten is deze: moeten we nu elke sporter van kleur gaan bevragen naar zijn of haar ervaring met onaardige witte mensen, of mag het straks gewoon over iets anders gaan? Bijvoorbeeld over sport.