Baudet mag dan wel mooi scoren als polderpopulist, het maakt van hem nog geen Hollandse dijkenbouwer

Twee maanden voor de Europese stembusgang leert de verkiezingsoverwinning van het nieuw-rechtse Forum voor Democratie (FvD) in Nederland ons dat de barometer voor de EU-verkiezingen op storm staat. Het polderpopulisme is boven de Moerdijk dieper dan ooit ingeplant in het hinterland. Om een herhaling van deze uitslag in meerdere lidstaten te voorkomen, ook hier in België, zullen de klassieke partijen grote inspanningen moeten doen om vervreemde kiezers terug te winnen.

De Nederlandse regeringspartijen VVD, CDA en D66 verloren rechtsom fors aan het Forum voor Democratie van Thierry Baudet en linksom aan GroenLinks. Forum haalt 13 zetels in de Eerste Kamer (de Nederlandse Senaat), één zetel meer dan de VVD van premier Mark Rutte.

De verdere fragmentatie op links, in het centrum en rechts relativeert meteen het soortgelijke gewicht van FvD in een diverse democratie als Nederland. Maar toch. Samen met de PVV van Geert Wilders, die vier op negen zetels inlevert, blijven de identitairen hun electorale aandeel stelselmatig vergroten sinds wijlen Pim Fortuyn de klassieke machtsbalans in 2002 openbrak. Je kan ze ondanks hun verschillen alle drie polderpopulisten noemen, omdat ze hun stemmen zoeken bij burgers die willen inpolderen achter hoge dammen uit vrees voor de migratie die de Europese open grenzen voortbracht.

Baudet gaat nog een stap verder. In zijn overwinningsrede verwees hij naar ‘onze boreale wereld’ – een idee dat de wens voorstaat om Europa blank te houden, wat nare herinneringen oproept aan fascistische zuiveringen. Hij deed ook nog andere polariserende uitspraken die getuigen van weinig respect voor het vrije woord, de wetenschap en de verworvenheden van onze 21ste-eeuwse democratie. “We worden ondermijnd door onze universiteiten, door onze journalisten, door de mensen die onze kunstsubsidies ontvangen en die onze gebouwen ontwerpen”, zei hij. “En bovenal worden we ondermijnd door onze bestuurders”.

Oude karrensporen onder het asfalt

Baudets betoog sloot – volgens hoogleraar Frits Boterman in NRC – aan bij de Duitse geschiedfilosoof Oswald Spengler (1880-1936), die in 1922 met zijn boek De ondergang van het avondland de moderniteit de wacht aanzegde en een terugkeer bepleitte naar een mythische heimat. “Deze elementen zie je bij Baudet ook”, stelde Boterman. “Je ziet oude karrensporen terugkomen die lang onder het asfalt hebben gelegen.”

Illustratief is hoe Baudet zelfs de klimaatwetenschap niet gelooft. “Klimaathekserij”, noemde hij dat. “Het is pure oikofobie, pure zelfhaat.”

De vraag hoe Nederland moet vermijden dat het door de voorspelde zeespiegelstijging onder water komt te staan, met Hollandse klimaatvluchtelingen aan de door hem gesloten grenzen, beantwoordde hij niet.

Baudet mag dan wel mooi scoren als polderpopulist, het maakt van hem nog geen Hollandse dijkenbouwer. Want die verbindt het land.