Opinie
Barack en Michelle Obama over abortusrecht dat verdwijnt in VS: ‘Niet alleen voor vrouwen een klap’
De VS lijken een stap terug in de tijd te zetten. Het Amerikaanse Hooggerechtshof zou de twee rechterlijke uitspraken die een federaal recht op abortus in de Verenigde Staten garanderen, willen vernietigen. Barack Obama, Amerikaans oud-president, en zijn echtgenote Michelle Obama schreven dit statement naar aanleiding van de uitgelekte conceptnota over het Roe vs. Wade-arrest.
Deze week zijn miljoenen Amerikanen wakker geworden met het gevoel dat hun grondwettelijke rechten in gevaar zijn. Als het Hooggerechtshof beslist Roe vs. Wade terug te draaien, dan gaat het niet alleen voorbij aan bijna vijftig jaar van precedenten. Het zou ook de meest persoonlijke beslissing die iemand kan maken overlaten aan de grillen van politici en ideologen.
Weinig vrouwen gaan licht over de beslissing om een zwangerschap te beëindigen. Maar wat Roe vooral erkende, is dat de vrijheid die vervat zit in het Fourteenth Amendment van de grondwet voor ons allemaal een levenssfeer garandeert waar de staat zich niet mee mag bemoeien. Het gaat onder meer over persoonlijke beslissingen: met wie je slaapt, met wie je trouwt, of je al dan niet voorbehoedsmiddelen gebruikt, of je al dan niet kinderen krijgt.
Het hof besliste eerder dat onze vrijheden niet onbeperkt zijn. De maatschappij heeft er in andere omstandigheden bijvoorbeeld alle belang bij kinderen te beschermen tegen misbruik of mensen tegen zelfbeschadiging. Het kader dat Roe en daaropvolgende beslissingen van het hof schetsten, maakte het voor staten mogelijk wetgeving aan te nemen die beperkingen instelde voor abortus later in de zwangerschap.
Dit ontwerp van het Hooggerechtshof is echter geen poging om die belangen met elkaar te verzoenen. Het legt mensen simpelweg op om elke grondwettelijk erkende inspraak in wat er met hun lichaam gebeurt als ze zwanger worden op te geven. Volgens de logica van het Hof kunnen staten dicteren dat vrouwen hun zwangerschap uitdragen, hoe vroeg ze ook in hun zwangerschap zitten, en ongeacht de omstandigheden waarin ze zwanger raakten – zelfs na verkrachting of incest.
De gevolgen van die beslissing zouden niet alleen voor vrouwen een klap zijn. Voor iedereen die gelooft in een vrije samenleving zijn er grenzen aan de mate waarin de overheid kan ingrijpen in ons persoonlijk leven.
Deze beslissing zal wellicht ook niet leiden tot minder abortussen. Dat aantal is stelmatig gedaald in de voorbije decennia, grotendeels dankzij een betere toegang tot contraceptie en onderwijs. We zien nu al dat bemiddelde vrouwen in staten met strenge abortuswetten hun zwangerschap laten onderbreken in staten waar dat legaal en veilig is. Vrouwen met onvoldoende middelen, vrouwen die zich moeilijker kunnen verplaatsen of geen vrijaf kunnen nemen van school of werk, worden zo geconfronteerd met omstandigheden zoals in de tijd voor Roe. De kans is groot dan velen zich zullen wagen aan een illegale abortus, met alle ernstige risico’s voor hun gezondheid van dien.
Het is een uitkomst die niemand van ons zou mogen willen. Maar het moet er ons op krachtige manier aan herinneren hoe belangrijk rechtbanken zijn om onze rechten te beschermen – en dat verkiezingen gevolgen hebben.
