‘Baas in eigen buik’, waarom moeten er dan toch zo veel voorwaarden aan verbonden worden?

In De Morgen praatten drie vrouwen onlangs over hun ervaring met abortus. Ik zeg ‘praatten’ en niet ‘getuigden’, want dat zou misschien kunnen begrepen worden alsof ze schuldig waren aan een misdrijf en dat is natuurlijk niet zo.

Sedert 2018 is abortus in ons land eindelijk uit de strafwet gehaald. De drie vrouwen verklaren waarom ze voor een abortus kozen en ik begrijp hun ‘excuses’. Maar waarom moeten vrouwen zich excuseren? Het enige motief dat telt is dat een vrouw, op een bepaald moment in haar leven, geen kind wil. Wat de aanleiding daartoe is, is alleen haar zaak.

Dat abortus uit het strafwetboek verwijderd is, betekent helaas niet dat zwangerschapsonderbreking een verworven mensenrecht is. Het is nog steeds een taboe, te vaak beladen met schrik, schuld en schaamte. Die worden vrouwen aangepraat door een groep fundamentalisten die menen te kunnen beschikken over onze baarmoeder.

Waarom moeten vrouwen zich verantwoorden als ze een zwangerschapsonderbreking wensen? Waarom moeten er zes dagen ‘bedenktijd’ zijn? (Recent is de bedenktijd in Nederland afgeschaft.) Waarom moet het in aparte ‘abortusklinieken’?

De slogan in de jaren 70 was: ‘Baas in eigen buik. De vrouw beslist.’ Waarom moeten er dan toch zo veel voorwaarden aan verbonden worden? Waarom moeten vrouwen als onmondige wezens behandeld worden? Waarom kunnen ze niet zelf over hun eigen lichaam beschikken?

Een zwangerschapsonderbreking is geen lichtzinnige gril, geen impulsieve beslissing. Vrouwen die een abortus willen hebben daar over nagedacht, dat wijst alle onderzoek uit. De Nederlandse arts en activiste Rebecca Gomperts, oprichtster van Women on Waves en Women on Web – organisaties die meer dan 100.000 vrouwen hielpen bij hun zwangerschapsonderbreking – en initiatiefneemster van Aid Access die vrouwen helpt om een abortus te krijgen, noemt pillen de uitweg. Abortuspillen zijn veilig, kunnen gebruikt worden zonder hulpverlener en worden gesteund door de WHO. Met Aids Access probeert dr. Gomperts zo veel mogelijk vrouwen de pil preventief te bezorgen.

Waarom is de abortuspil niet gewoon te verkrijgen op voorschrift van de huisarts, of beter: gewoon bij de apotheek? Het zou een oplossing zijn voor veel vrouwen die nu, om velerlei redenen, niet vrij zijn om te beslissen.

We moeten abortus beschouwen als iets wat bij het vrouw-zijn hoort zoals menstrueren, zwanger worden of een miskraam krijgen. We moeten erover praten om het taboe te doorbreken.

In de VS heeft het Hooggerechtshof, met een meerderheid van conservatieve rechters, het historische arrest Roe v Wade uit 1973, dat het recht op abortus grondwettelijk erkende, ongedaan gemaakt.

De individuele deelstaten kunnen nu het recht op abortus beperken of zelfs helemaal verbieden. In een aantal staten gelden al beperkingen. Vooral arme, laag opgeleide, vaak Afro-Amerikaanse vrouwen zullen daar het slachtoffer van zijn. Moedersterfte, armoede, hogere kans op huiselijk geweld zijn maar enkele gevolgen van die achterlijke beslissing.

En ja, ik heb een abortus gehad eind jaren zestig en moest er voor naar Zwitserland. Hier was het nog verboden. Gelukkig is dat voorbij. En nee, ik voel geen schuld, schaamte of spijt.