Zondag 26/03/2023

Keerpunt

Alternatief jaaroverzicht: het is nog al nie naar de wuppe

Mark Coenen is De Morgen-columnist, adviseur en opleidingshoofd van de Hasseltse hogeschool PXL. Beeld Illias Teirlinck
Mark Coenen is De Morgen-columnist, adviseur en opleidingshoofd van de Hasseltse hogeschool PXL.Beeld Illias Teirlinck
Mark Coenen

In 2016 had de gemiddelde burger – tenminste: zij die de oorlog niet hebben meegemaakt – voor het eerst van zijn leven het gevoel dat de hemel écht op zijn hoofd ging vallen.

Het gevoel van onveiligheid, dat begon op 22 maart, ging nooit meer weg. Daarbovenop brexit, Trump: de aarde beeft, niet alleen in Italië. De schijnwerper op de grote dansvloer van de democratie heeft nog de kracht van een peertje van 30 watt.

Daarbij komt dat de afstand tussen realiteit en retoriek steeds groter wordt. Bij alles wat er gebeurt, overheerst de megafoon. Overdovend kwaken de brulkikkers die problemen oplossen met platitudes. Dramaqueens.

Ook de mannen. Eelt op het hart, kort lontje.

Gelukkig zijn we het erover eens dat het allemaal de schuld van de media is. Een samenzwering van idioten in het land van de prutsers.

2016 was een jaar vol ergernis. Maar hoe erg was het nu eigenlijk echt? Een objectief, genuanceerd en positief overzicht kon niet uitblijven.

En als u het daar niet mee eens bent, organiseert u toch gewoon een referendum?

null Beeld Floris Hoorelbeke
Beeld Floris Hoorelbeke

U kan dit abonneestuk uit de bijlage Keerpunt vandaag gratis lezen. Elke dag De Morgen ontdekken? Proef nu 2 maanden voor maar 25 euro.

DEEL 1. POLITIEK

Het was een slecht jaar voor de politiek. Om het met de licht bejaarde, maar als een jong veulen tweetende ex-politicus Jan Verroken te zeggen: “Velen hebben meer last van iemand anders geweten dan van hun eigen geweten.”

Vertrouwen komt te voet, maar gaat te paard.

Het cynische ‘Wie gelooft die mensen nog?’ piloteerde Yves Leterme bij de verkiezingen in 2007 voorbij Paars: een eclatante overwinning die hem alleen maar ellende en gejen van de andere partijen opbracht, en dan moest de bankencrisis nog komen. De al even cynische ‘show me the money’-strategie van de laatste verkiezingen is in het eigen gezicht ontploft: miljarden besparingen brengen netto geen zoden aan de dijk.

De economie trekt zich geen ene fuck meer aan van de politiek. Nog even en de burger doet hetzelfde. Die ziet, kippig als hij is, een federale staat die kapot gestaatshervormd is en dus op sterven na dood is, een begroting die maar niet onder controle geraakt en een kibbelkabinet dat lijkt op een fröbelklas. Gestaalde commentatoren spreken over abdicatie en strontaffaires.

Goededoelenacties van de radio’s dienen om begrotingsgaten dicht te rijden. Nog maar drie dokters op de tien heeft vertrouwen in de medicijnen van Maggie De Block. Het geld dat je bijverdient dankzij de taxshift is nauwelijks voldoende om de stijging van de energieprijzen te compenseren. Van de jongeren onder de 24 zit 22 procent thuis met zijn vingers te draaien: geen ­opleiding, geen werk. Onderwijsniveau: dalend. Ambtenaren­pensioenen: torenhoog. Flexibiliteit op de arbeids­markt: om mee te lachen. De ­stilstand der snelwegen: oplossingen zonder ­blikken of blozen uitgesteld tot na de volgende verkiezingen. Een regering die een mandaat van vijf jaar kreeg, maar al van dag één in verkiezingsmodus zat.

En verder is het ponton voor zeehondjes in Blankenberge al gezonken.

Niémand gelooft die mensen nog.

Nee, dan Amerika: Trump wint de verkiezingen omdat het maar tegen Hillary Clinton was, hij sneller tweet dan zijn eigen schaduw en beter liegt dan Pinokkio. Kon Obama vlot een woordeke placeren, Trump is de eerste soappresident: nergens beter dan in de Trump Tower. C-Span zendt live het va-et-vient uit van een stoet halfcriminele bankdirecteurs op weg naar de lift en een ministerpostje. Een combinatie van Planet Earth en Wat als: de beste tv van het jaar. Van de Man van het jaar. Big Brother met een haarstukje.

Ondertussen schoffeert Donnie het hele politieke establishment met zijn onorthodoxe manier van werken, al weet ik niet eens meer of ik dat zo erg moet vinden. DJT is een open boek: als hij ambras maakt met de Chinezen over Taiwan, weten we het via Twitter eerder dan die Chinezen, want die hebben geen Twitter. En ondertussen heeft hij hen nog twee hotels ­verkocht. Veel dichter bij het failliet van de wereldpolitiek gaan we – hopelijk – niet komen.

Men kan ook alleen maar hopen dat hij ooit een aanvaring krijgt met Theo Francken, de digitale bulldozer uit het miljonairsdorpje Lubbeek. Beiden kunnen zorgen voor de perfect Twitterstorm: een shootout at the not so O.K. Corral. Ze gaan Ollie Deschacht moeten tegenhouden, of hij zet nu al in op de uitslag via Unibet.

En Fidel is dood. Naar verluidt duurden zijn laatste woorden negen uur.

Maar toch is het gelukkig nog al niet naar de wuppe, want er lijkt overal lichtjes beweging in te komen, bijvoorbeeld bij justitie en klimaat. Van betonrot naar betonstop. Jongeren beginnen zich te roeren. Hoewel dat ook niet altijd van een leien dakje loopt. De jongsocialisten dachten Van Overtveldt een peer te stoven door hem een rekenmachine uit de crèche te schenken; hij gaf hen zonder te verpinken een lege doos terug, met daarop ‘Zilverfonds’.

Humor: het enige dat ons rechthoudt.

null Beeld Floris Hoorelbeke
Beeld Floris Hoorelbeke

DEEL 2. SPORT

Het was een slecht jaar voor de sport. Behalve voor de halve sportredactie van de VRT, die en vrac bij ging schnabbelen bij Play Sports omdat de openbare omroep steeds minder sportrechten heeft. Verder bleken, als je Thomas Dekker mag geloven, de meeste topcoureurs seksverslaafde junks en, als je de Engelse kranten mag geloven, zijn er een half miljoen jonge voetballertjes ooit onzedig betast door trainers met een afwijking. En de fans zijn allemaal racistisch of het scheelt niet veel, schrijven Frank Van Laeken en Paul Beloy.

Zowat elke topvoetballer, trots lid van de 1 procentclub waar hun supporters zo tegen zijn, ontduikt belastingen op de Maagdeneilanden. Portretrechten.

De bedragen zijn hallucinant, maar, zoals Karel De Gucht pleegt te zeggen: “Wel bruto, hè.”

Club Brugge, het elftal van de toornige tjiftjaf, werd eindelijk nog eens kampioen. De vorige keer leefde Churchill nog. Om daarna schier ­belachelijk gemaakt te worden in de Champions League. 14 tegendoelpunten in 6 matchen; 0 punten. Wel even goed als Anderlecht in 2005, toen Vincent Kompany daar nog speelde.

Gelukkig is Timmy Simons weer international.

Wie weet er nog wie de winning goal maakte in de finale van het totaal onopvallende Europese Kampioenschap in de zomer? (Het was Éder. Hij speelt ergens in Frankrijk bij een middenmoter). En weet er nog iemand wie het Rode Duivels-lied gemaakt heeft of hebben we dat, naast de ­gammele prestatie van de 1 percenters, ook collectief verdrongen?

En toen ging Johan Cruijff ook nog dood.

Maar het is gelukkig nog allemaal niet naar de wuppe, want Greg en Nafi Thiam wonnen goud en de vier dartele deernes van de 100 meter ­kregen eindelijk de gouden medaille die hen in Peking was ontnomen door vier fraudeurs die voor de wedstrijd niet alleen hun benen, maar ook hun baard schoren.

Het was niemand opgevallen.

null Beeld Floris Hoorelbeke
Beeld Floris Hoorelbeke

U kan dit abonneestuk uit de bijlage Keerpunt vandaag gratis lezen. Elke dag De Morgen ontdekken? Proef nu 2 maanden voor maar 25 euro.

DEEL 3. MUZIEK

Het was een slecht jaar voor de ­popmuziek. ‘Bij ieder, oud en jong, staat de dood aan de deur, maar bij mensen als ik heeft ze al de klink vast’, tweette de niet meer piepe, maar als een kwikke kievit tweetende Jan Verroken gepast.

Filevorming bij de ponton naar het hiernamaals. Het begon al vroeg met David Bo­wie en eindigde met de dood van Leonard Cohen: allebei kanker. This is the sound of C. Daartussen de dood van Prince. Van de drie sterfgevallen het ­stomp­­zinnigst. Maakten Bowie en Cohen van hun ­on­ver­­mijdelijke exit een mooi verhaal, Prince werd opgevouwen in een lift ge­vonden, nadat hij was bezweken aan een overdosis fentanyl – vijftig keer sterker dan heroïne. Hij voegt zich bij het peloton der voortijdige medische malheuren, aangevoerd door Elvis, Michael Jackson, Keith Moon en Jimi Hendrix.

Hun dood is vast wel voer voor een mop op de Druivelaar-kalender van volgend jaar. ‘Er waren eens een kameleon, een dwerg en een monnik die in een vliegtuig zaten. Zegt die kameleon...’

En dan overleed George Michael ook nog.

Eindelijk ook zo dood als een pier: punk. Dat bewees dit jaar de voor de rest aimabele John Lydon, die op zijn website een exclusieve editie van de teksten van al zijn songs verkoopt, met kleurtekeningen opgesmukt. 350 pond per stuk. 1.000 stuks. Ook punkers willen met ­pensioen. Uit wraak stookte de zoon van Malcolm McLaren het vuur onder exclusieve memorabilia van de Sex Pistols: 5 miljoen pond ging in vlammen op. Malcolm mag trots zijn op zijn nageslacht.

Voor de rest regeert de wansmaak. Bij de Grammy’s is de groep – groot woord – Disturbed in de categorie rock genomineerd met hun cover – groot woord – van ‘The Sound of Silence’ van Simon & Garfunkel. Hun versie klinkt alsof er iemand drie minuten staat over te geven in uw oren. Duet van het jaar was dat van Dana Winner met de rappende president-met-pensioen Herman Van Rompuy. Hij declameerde een strofe waarvan niemand terug had: ‘Je vroeg me, zeg me waar de bloemen zijn, maar je wachtte niet op 't antwoord van mij. Want je wist nu dat er één ding bestaat, dat sterker is dan alle haat en alle kwaad.’

En dan vragen ze zich af waarvan Kanye West een depressie gekregen heeft.

Maar het is gelukkig nog al nie naar de wuppe, want André Brasseur maakte een comeback en voor het eerst sinds sint-juttemis overtreft de verkoop van vinyl de inkomsten uit digitale down­loads. Nog even en de cassette is terug. En de 8-track. En de Rolling Stones. Gelukkig dat Toots dat allemaal niet meer heeft moeten meemaken.

null Beeld Floris Hoorelbeke
Beeld Floris Hoorelbeke

DEEL 4. LIEFDE

Het was een slecht jaar voor de liefde.

We blijken – echt nieuws is het niet – in 2016 nog steeds enthousiaste bedrijvers van de nobele kunst van het overspel te zijn geweest: bij een zoveelste computerhack stelt men vast dat niet minder dan 400 miljoen mensen een account hebben bij Adult Friend Finder, een site die mensen koppelt die weleens met iemand anders dan gewoonlijk van bil willen. Vooral mannen waren lid, bleek. De vrouwen die zich hadden ingeschreven, gaven toe dat ze dat gedaan hadden om die mannen uit te lachen. Zo kennen we jullie weer, dames.

De pompeuze Taj Mahal van de romantiek zak­te krakend in elkaar toen Brad Pitt en Angeli­na Jolie hun scheiding aankondigden. Perfecte lichamen met dito botoxlippe­n bleken niet be­stand tegen de tand des tijds. Nathalie Meskens en haar ex wiens naam mij nu even ontsnapt is ook erg, maar zij moeten alleen afspraken maken over de hond en de twee restaurants en niet over handenvol kinderen, zeven landgoederen, zestien goede doelen en een wijngaard of tien.

Brangelina waren de Rhett Butler en Scarlett O’Hara , de Serge Gainbourg en Jane Birkin, de Nicole en Hugo van hun generatie en hun uiteengaan deed het geloof in de ware liefde wankelen bij allen die elke nacht in hun eigen bed een dubbele pyjama en een haarnetje aandoen tegen de huwelijkskou. Jonge ouders doen oververmoeid aan samsonseks op een zeldzame zondagochtend, hun pubers verzamelen pandapunten: dat heeft naar het schijnt iets te maken met het aantal dagen dat je geen seks hebt gehad. Daar is men bij de jeugd van tegenwoordig blijkbaar trots op. Nog even en het celibaat is trending.

We vielen van de ene verbazing in de andere: alles kan kapot. Huwelijken van tv-figuren die na veertig jaar ­ontbonden worden, dames van dubieuze half-adel die al vier jaar gescheiden zijn zonder dat iemand het weet. Zelfs Matteo Simoni zit alleen aan de ontbijttafel, tegenwoordig.

Maar het is nog allemaal gelukkig niet naar de wuppe, want de al een tijd met pensioen zijnde, maar immer vive Jan Verroken tweette op 28 november : ‘Ik ben al 78 jaar koppel met Ger­maine, een medestudentin in Leuven uit de Germaanse. Een coup de foudre uit 1938.’ Neemt hier allen een voorbeeld aan. Het kan nog.

2017. Om het met Augustinus te zeggen: ‘Hoop heeft twee prachtige dochters, woede en moed. Woede om hoe dingen gaan, en moed om dingen beter te maken dan ze zijn.’

Ik wens u veel van beide toe.

Nu belangrijker dan ooit: steun kwaliteitsjournalistiek.

Neem een abonnement op De Morgen


Op alle artikelen, foto's en video's op demorgen.be rust auteursrecht. Deeplinken kan, maar dan zonder dat onze content in een nieuw frame op uw website verschijnt. Graag enkel de titel van onze website en de titel van het artikel vermelden in de link. Indien u teksten, foto's of video's op een andere manier wenst over te nemen, mail dan naar info@demorgen.be.
DPG Media nv – Mediaplein 1, 2018 Antwerpen – RPR Antwerpen nr. 0432.306.234