Als wij nu geen rode lijn trekken, wanneer dan wel?

Maarten Rabaey is journalist bij De Morgen.

“Geef me 1 procent van uw vliegtuigen, 1 procent van uw tanks”, smeekte de Oekraïense president Zelensky donderdag de leiders van de NAVO, de EU en de G7, die allemaal aanwezig waren in Brussel voor topoverleg over de Russische invasieoorlog, die exact een maand geleden begon. “De NAVO moet nog laten zien wat de alliantie kan doen om mensen te redden”, zei hij. “De wereld wacht. En Oekraïne wacht.”

Zelensky’s zichtbare frustratie was begrijpelijk, met steden als Marioepol en Charkiv aan gruzelementen geschoten, terwijl inwoners als ratten in kelders moeten schuilen, en daar alleen maar uit komen om doden snel te begraven, onder het onophoudelijke gedreun van artilleriebeschietingen. “Het ergste tijdens een oorlog”, zei Zelensky nog, “is geen directe antwoorden krijgen op hulpverzoeken.”

De Oekraïners vrezen terecht dat ze binnenkort hun kruit verschoten hebben. Letterlijk. De eerste golf van militaire steun in de vorm van antitank- en luchtdoelwapens is stilaan opgebruikt. De NAVO beloofde gisteren méér militaire steun, maar vliegtuigen en tanks zitten daar niet bij. De vrees voor een directe confrontatie met het Russische leger blijft te groot.

In de plaats daarvan gaan we beschermingsmateriaal leveren voor als het tot nucleaire, biologische en chemische oorlogsvoering zou komen. Echt geruststellend is dat niet, want het betekent dat ook de NAVO-strategen de dreiging met massavernietigingswapens ernstig blijven nemen. Het bondgenootschap waarschuwde voor “ernstige gevolgen” als ze zouden worden ingezet.

Met zo’n verklaring kopen de Oekraïners nu dus niets.

Waarschuwen voor “ernstige gevolgen” doet toch een beetje denken aan de “rode lijn” die VS-president Barack Obama in augustus 2012 trok voor de Syrische dictator Bashar al-Assad. ‘Durf geen chemische wapens in te zetten, of je zal wat meemaken!’ Toen zette Assad chemische wapens in en werd er getalmd in Washington en Brussel. Hij zit nog steeds in het zadel, met dank aan Poetin.

Elke nieuwe steun van de VS en EU-lidstaten aan Oekraïne is nu uiteraard lovenswaardig, maar het risico bestaat dat we Poetin daar niet mee zullen verhinderen te escaleren met gruwelijker wapens, waartoe hij snel in de verleiding kan komen nu zijn troepen verliezen lijden. Herinner u hoe ook zijn strijdkrachten Assad hielpen om in Syrië volledige steden te vernielen.

Het is dus hoog tijd dat wij onze ‘ernstige gevolgen’ durven te benoemen. Gaan we dan als een alliantie van vrije democratieën militair terugslaan omdat Rusland dan een onaanvaardbare grens zal overschrijden?

Het NAVO-opperbevel zal om begrijpelijke redenen het brede publiek niet al zijn kaarten tonen, maar Oekraïne heeft nood aan meer duidelijkheid over waarop ze kunnen rekenen als de Russen escaleren met verboden wapens.

Poetin heeft ook een duidelijk signaal nodig. Hij is nu een leider die alleen nog de taal van keiharde macht begrijpt. Als wij voor hem nu geen rode lijn trekken, wanneer dan wel? Als de Russen chloorgas dumpen? Laat ons niet de fouten van Syrië herhalen.