Als het lerarentekort één ding duidelijk maakt, is het wel dat werkloosheid een goede zaak kan zijn

Als het lerarentekort nu één ding duidelijk maakt, is het wel dat een beperkte werkloosheid goed kan zijn voor onze economie. En dat niet alleen in het onderwijs.

Als er werkloosheid is, hebben de werkgevers veel keuze en kunnen ze de beste kandidaat selecteren uit een grotere groep sollicitanten. In een economie zonder werkloosheid moeten ze nemen wie ze kunnen krijgen. In het onderwijs stelt dat probleem zich het scherpst, vooral bij vervangingsopdrachten. In andere sectoren kan men de klant gewoon langer laten wachten, bijvoorbeeld als hij een nieuwe wagen bestelt of werken wil laten uitvoeren aan zijn woning. Bij het gerecht laat men de rechtszoekende gewoon nóg langer wachten op een uitspraak. Bij de politie laat men kleine inbreuken dan maar ongemoeid, ook al kunnen die ook tot veel overlast leiden.

In een economie zonder werkloosheid krijgen werkgevers af te rekenen met werknemers die almaar kieskeuriger worden. Denk aan de kandidaat-leraars die comfortabele lessenroosters, gemakkelijke klassen en werk dicht bij huis eisen. Werkgevers kunnen hun werknemers dan niet zo gauw nog extra motiveren om een minder leuke component van de job erbij te nemen. Werknemers gaan sneller ‘nee’ zeggen als ze eens op zaterdag moeten werken, een buitenlandse reis moeten doen, enzovoort. Ze weten dat als de baas hen ontslaat, ze snel elders ander werk vinden dat minstens even goed is.

In een economie zonder werkloosheid gaan werknemers ook sneller op zoek naar een job met betere arbeidsvoorwaarden. Het personeelsverloop neemt dan toe en werkgevers worden opgezadeld met hogere aanwervingskosten. Een nieuwe medewerker selecteren kost tijd en geld (selectiekosten, vacatures publiceren, enzovoort). Bovendien moet de nieuwe medewerker opgeleid worden en is hij minder productief in de beginfase.

Vele werkgevers weten dat. In sectoren die goed boeren, bieden ze daarom vaak iets betere arbeidsvoorwaarden dan het zogenaamde evenwichtsloon, het loon waarbij de vraag naar en het aanbod van arbeid in evenwicht zijn en er dus geen werkloosheid is. If you pay peanuts, you get monkeys, luidt het spreekwoord. Met betere voorwaarden trekken de werkgevers betere kandidaten aan, die ze ook kunnen houden. Ze verhogen de productiviteit en efficiëntie in hun bedrijf en besparen op aanwervingskosten. Economen noemen dit de theorie van de efficiënte lonen. In vele sectoren weet men dat, maar in het onderwijs is deze eenvoudige economische basiswet blijkbaar nog niet doorgedrongen. De gierigheid bedriegt er nog altijd de wijsheid.