Alles voor het verleden van Vlaanderen, maar wat met de toekomst van élk kind in Vlaanderen?

Op zondag 1 januari 2023 leerden Vlamingen hun geschiedenis kennen. Op Eén zagen ze de eerste aflevering van de nieuwe tiendelige reeks Het verhaal van Vlaanderen. Chapeau aan de makers van het programma, aan presentator Tom Waes en aan de meer dan honderd historici, archeologen en experten betrokken bij het programma. De uitzending van afgelopen zondag leverde boeiende inzichten op. Zo is het zelden of nooit getoond hoe Vlaanderen en Brussel zich 38.000 jaar geleden al ontwikkelden, toen de eerste mensen uit Afrika en het Midden-Oosten zich hier settelden. Afgaande op deze aflevering wordt dit een rijk gedocumenteerde reeks: nieuw, gelaagd en genuanceerd.

Opnieuw bewijst de VRT state-of-the-art-televisie te kunnen (laten) maken. Tegelijk bewijst ze dat ze kritisch kan omgaan met de opdracht die de Vlaamse regering haar gaf, met name de geschiedenis van Vlaanderen construeren. Want een aanloop van 38.000 jaar nemen en na 20 minuten al in Wallonië zitten, is tonen dat je als onafhankelijke publieke omroep doet wat je moet doen: het publieke belang dienen. De vraag is evenwel of deze reeks er überhaupt was gekomen als ze niet was besteld – dan wel rijkelijk gesponsord – door diezelfde Vlaamse regering. Het is weinig waarschijnlijk dat de VRT ‘ja’ zou gezegd hebben op een spontane pitch ‘We maken een programma over de geschiedenis van Vlaanderen!’, zonder de rijkelijke middelen die de Vlaamse regering ervoor veil heeft.

Natievorming

De Vlaamse regering legt fors wat geld op tafel om haar eigen ‘Vlaamse natievorming’ gestalte te geven. Zo heeft ze 500.000 euro over voor de ‘canon van Vlaanderen’: een lijst van 60 personen die onze ‘Vlaamse identiteit’ moet definiëren, zowel in het onderwijs als voor nieuwkomers. De bouw van een nieuw, digitaal ‘museum voor cultuur en geschiedenis van Vlaanderen’ mag 3 miljoen euro kosten, voor Het verhaal van Vlaanderen staat de teller voorlopig op 2,4 miljoen euro.

Die komt bovenop 18,5 miljoen euro die de Vlaamse regering – met Europees relancegeld nota bene – weglegt voor toerisme dat inzet op onder meer, u leest het goed: ‘bierbeleving’ en ‘culinaire belevingen’. Kortom, 24 miljoen euro alles samen, alleen voor de constructie van Vlaanderen als merk, als natie.

Op een moment dat dezelfde Vlaamse regering op de VRT nog maar eens 25 miljoen euro bespaart in tijden waarin betrouwbare informatie zo essentieel is, én de maatschappelijke noden in Vlaanderen torenhoog zijn – denk aan het lerarentekort in ons onderwijs, het kindergeld dat niet geïndexeerd is, of de crisis in de kinderopvang – is dat een bijzonder pijnlijke vaststelling. Een jong ouderpaar dat vandaag nog altijd vruchteloos naar een plaats in de crèche zoekt, zit niet meteen te wachten op het ‘versterken van hun Vlaamse identiteit’. Dat wil gewoon een oplossing voor hun dagelijkse geploeter.

Elke regering voert uiteraard beleid om haar eigen visie op het maken van de samenleving uit te voeren. Maar deze Vlaamse regering heeft een ongeziene dogmatische fixatie op Vlaamse natievorming, waarvoor sociaal beleid moet wijken. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) laat over zijn ideologische agenda geen enkele twijfel bestaan: “Natuurlijk moet de canon de Vlaamse identiteit bevorderen”, liet hij afgelopen weekend optekenen in deze krant. Dat heeft alvast het voordeel van de duidelijkheid. Maar zolang deze Vlaamse regering er niet in slaagt haar sociale en culturele kerntaken te vervullen, is haar symboolpolitiek gericht op een historische constructie van Vlaanderen – en het vele geld dat ze daarvoor veil heeft – totaal buiten proportie.

Wat overblijft, is een regering die heel veel over heeft om het verleden van Vlaanderen te promoten, maar schromelijk faalt om de toekomst van élk kind in Vlaanderen veilig te stellen. Daar zal een goed gemaakte tv-reeks over de geschiedenis van Vlaanderen, dan wel van België, niets aan veranderen.