Alleen Saudi-Arabië en de Israëlische Arabieren kunnen Israël als Joodse democratie redden

Bij de voorbije Israëlische verkiezingen werd de Palestijnse kwestie helaas grotendeels genegeerd. Dit najaar zou dat kunnen veranderen, en wel dankzij twee belangrijke spelers: de Israëlische Arabieren en Saudi-Arabië.

Waarom? Het is duidelijk dat Israël geen leefbare democratie kan zijn als het de Westoever blijft bezetten. In de huidige situatie gelden de Israëlische wetten voor de Joden die op de Westoever wonen, terwijl de 2,7 miljoen Palestijnen onder een militair regime vallen, met veel minder rechten en mogelijkheden om land te bezitten, huizen te bouwen, bedrijven op te richten, te communiceren of zich politiek te organiseren.

Israël is niet als enige verantwoordelijk voor de patstelling. De tweede Palestijnse intifada in 2000, met een golf van zelfmoordaanslagen op Israëlische Joden, heeft de geloofwaardigheid van het vredeskamp in Israël sterk ondermijnd. Later bleven de herhaalde raketaanvallen van Hamas het onveiligheidsgevoel versterken.

Onder premier Netanyahu kreeg een tweestatenoplossing geen enkele kans. Hij deed alles om de Palestijnse Autoriteit als vredespartner in diskrediet te brengen. Tegelijkertijd maakten de Palestijnen het nog erger door in twee groepen uiteen te vallen – de Palestijnse Autoriteit op de Westoever en de moslimfundamentalisten van Hamas in Gaza.

Abraham-akkoorden

Daar kwam pas verandering in toen Donald Trump zijn schoonzoon Jared Kushner de vrije hand gaf om een tweestatenoplossing uit te werken. Zowel Netanyahu als de Palestijnen verwierpen Kushners plan, maar de doorbraak kwam uit een andere hoek. Sheikh Mohammed bin Zayed van de Verenigde Arabische Emiraten bood Israël vrede aan, op voorwaarde dat het geen gebieden op de Westoever eenzijdig zou annexeren. Zo kwamen de Abraham-akkoorden van 2020 tot stand en knoopten de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein, Marokko en Soedan diplomatieke betrekkingen met Israël aan.

De Emiraten en hun partners in de Abraham-akkoorden tonen echter weinig enthousiasme om zich verder in de Israëlisch-Palestijnse kwestie te mengen. Ze hebben vooral belangstelling voor handelsbetrekkingen met Israël en nemen genoegen met de verbintenis om de Westoever niet te annexeren.

En zo komen we bij de Saudiërs. Vrede met Saudi-Arabië is heel belangrijk voor Israël. Ze zou immers de deur openen voor vrede met de hele soennitische moslimwereld en het land toegang geven tot een enorme hoeveelheid investeringskapitaal. Maar de Saudiërs zullen een hoge prijs eisen in ruil voor hun steun, al was het maar om te vermijden dat Iran, hun aartsvijand, een propagandaoorlog begint die de hele moslimwereld in rep en roer zou brengen.

Ondanks die problemen praten Israël en Saudi-Arabisch in het geheim over een normalisering van de betrekkingen. Dennis Ross, een voormalige VS-gezant in het Midden-Oosten, vertelt me dat de Saudiërs eerst zouden kunnen voorstellen een handelskantoor in Tel Aviv te openen. Dat zou zowel hun economische belangen dienen als “een grote psychologische geste tegenover Israël zijn”.

In ruil zou Israël de bouw van nederzettingen ten oosten van zijn veiligheidsbarrière op de Westoever stopzetten en een Saudi-Arabisch vredesplan aanvaarden als basis voor onderhandelingen met de Palestijnen.

In een tweede fase zou Israël de bezetting beëindigen en een vredesakkoord met de Palestijnen sluiten. De Saudiërs kunnen dan beloven een ambassade voor de Israëliërs te openen in Tel Aviv of West-Jeruzalem, en een ambassade voor de Palestijnen in Ramallah of Arabisch Oost-Jeruzalem. Israël zou zich bovendien moeten verbinden tot een status quo van de Tempelberg in Jeruzalem, een heilige plaats voor alle moslims.

Lopende zaken

Ik verwacht niet dat Israël op deze voorstellen zal ingaan, zeker niet met de huidige regering in lopende zaken. Maar ik kan 100 procent garanderen dat, als de Saudiërs ze openbaar zouden maken, ze een cruciale rol zouden spelen bij de Israëlische verkiezingen van 1 november.

Hier ligt een rol weggelegd voor de Israëlische Arabieren, want noch de centrumlinkse noch de rechts-religieuze nationalistische Israëlische coalitie beschikt over voldoende zetels om een stabiele meerderheid te vormen. Wat verklaart waarom Israël om de haverklap verkiezingen heeft. De Israëlische Arabieren, goed voor 21 procent van de bevolking en meestal ongeveer 12 zetels in de Knesset, zijn onmisbaar voor een meerderheid. De laatste Israëlische premier, Naftali Bennett, kon alleen met de steun van de Israëlisch-Arabische religieuze partij Raam een krappe coalitie tot stand brengen.

Als elke Israëlische Arabische partij verklaart dat ze slechts tot een regering zal toetreden als die akkoord gaat om op basis van de Saudische voorstellen met de Palestijnen te onderhandelen, zal de Israëlische bezetting van de Westoever, de grootste existentiële uitdaging voor Israël, centraal staan in de verkiezingen in het najaar. Vandaar mijn stelling dat alleen Saudi-Arabië en de Israëlische Arabieren Israël als Joodse democratie kunnen redden.