Alle hens aan dek in onze zorg om ook hier ‘Britse wachttijden’ te vermijden

Maarten Rabaey is journalist.

Het Universitair Ziekenhuis van Leuven schroeft nu al de niet-dringende zorg terug om het hoofd te kunnen bieden aan een griepepidemie die aan een opmars bezig is. Omdat ook luchtwegeninfecties als Covid-19 en RSV nog de ronde doen en een deel van het zorgpersoneel uitvalt door ziektes of vakanties is er sprake van een ‘perfecte storm’, die intussen ook de zorgverlening in andere hospitalen bedreigt. Het uitstel van niet-urgente zorg is noodgedwongen, en een logische reflex in functie van medische triage, maar is zo vroeg in het griepseizoen toch ook een zorgwekkende noodrem waar kritische vragen bij te stellen zijn.

Heeft onze zorgsector dan wel voldoende mensen en middelen voorhanden als de griepepidemie binnen een maand haar hoogtepunt zal bereiken en er tegelijk, bijvoorbeeld, een nieuwe covidvariant zou opduiken, of een of andere ramp met veel slachtoffers zou plaatsvinden? Daar moet duidelijkheid over komen. En moeten we het sinds de covidpandemie maar normaal vinden dat niet-dringende zorg massaal wordt uitgesteld? Nee, dat mogen we eigenlijk niet.

Het is niet normaal dat het UZ nu al maar 70 procent van de bedden kan gebruiken, of 1.100 van de normaal beschikbare 1.500. Vierhonderd bedden schrappen is drastisch. Daar dreigt later een menselijke prijs voor te worden worden betaald. Door nu niet-dringende zorg, zoals bepaalde onderzoeken, uit te stellen riskeer je dat je later méér dringende zorg zal moeten geven. Kankercellen, of andere systeemziektes, wachten niet om zich agressief te ontwikkelen omdat er tijdelijke of structurele tekorten zijn ontstaan in de personeelsbezetting.

Wat we te allen koste moeten vermijden is dat we ook hier afstevenen op ‘Britse toestanden’, waar structurele onderfinanciering en personeelstekorten al leiden tot menselijke drama’s. Het Britse Royal College of Emergency Medicine schat dat in het Verenigd Koninkrijk wekelijks 300 tot 500 doden vallen door de lange wachttijden op de spoeddiensten. Sommige patiënten getuigen er dat ze elf uur in een ambulance moesten wachten en daarna nog eens twaalf uur op een behandeling in de spoedafdeling. Met wachttijden op spoedafdelingen van onze universitaire hospitalen die ook hier soms al kunnen oplopen tot meerdere uren, moeten ook wij ons niet te snel rijk rekenen dat we per definitie bestand zijn tegen dit soort extreme situaties.

Daarom is het tijd om alle hens aan dek te roepen in de zorgsector. Hoe kunnen we vermijden dat toonaangevende hospitalen, zoals het UZ Leuven, structureel onderbemand zijn tijdens een griepepidemie - waarvan de aanpak een jaarlijks terugkerende routine zou moeten zijn? Je zou er als burger graag spoedoverleg over zien tussen de ziekenhuisdirecties, bonden van artsen en verplegers, de ziekenfondsen en de minister van Volksgezondheid. Het is hun taak om mensen en middelen vrij te maken om geen enkele zorg te hoeven uitstellen. Zij moeten garant staan voor de sociale zekerheid waar burgers recht op hebben, niet het minst omdat we er dagelijks veel aan bijdragen.