Otto-Jan Ham: "De hitsigheid van zestigplussers, dat had ik onderschat"

Je woont nu vier jaar in Halle. Voel je je een volleerd carnavalist?
"Ik vind het fascinerend om te zien wat er met mensen gebeurt op carnaval. Maar ik ben zelf niet de persoon die daar drie dagen in kan opgaan. Ik ben tijdens Halle Carnaval eens één avond de stad ingetrokken en dat vond ik al pittig. Je moet weten: ik ben een magneet voor dronken mensen. Ze stappen op me af voor een selfie en blijven dan de hele tijd rond mijn nek hangen. Het beste wat ik op zo'n moment kan doen, is zelf heel dronken worden. Dat is die ene keer dus gebeurd. (lacht) En voor de rest blijf ik veilig binnen met carnaval. Behalve op zondag, wanneer de stoet hier door de straat komt. Dan zetten wij de deuren open en voorzien we wat drank voor buren en vrienden."

Heb je een goed contact met de buurt?
"Ja, ik hecht daar veel belang aan. Ik leer mijn dochtertje dat ze naar iedereen moet lachen en zwaaien. Ze doet dat vol overgave, waarmee ze iedereen in de straat vertedert. Het klinkt misschien wat burgerlijk, maar ik heb het altijd heel tof gevonden om de voordeur open te doen en mijn hand op te steken. Niet dat iedereen mijn deur moet platlopen, maar we blijven wel te veel achter onze eigen gevel zitten, jammer."

GROVE MOP

Over naar het entertainende tv-programma Hotel Römantiek, waarin je 38 vrijgezelle senioren meeneemt op datingavontuur naar Zwitserland.
"We vonden dat oudere mensen altijd op dezelfde manier op televisie komen. Dat ze steeds in die rol van 'oudjes' worden geduwd. Wij wilden ze eens in een flitsendere setting zien, niet in een duf en suf programma."

In de eerste scène kwamen de dames aangereden in een Tomorrowland-praalwagen, en tijdens de eerste date lieten jullie iedereen gezellig gamen op Mortal Kombat.
"Als je er op voorhand van uitgaat dat ze dat niet leuk gaan vinden, dan maak je al een eerste fout. Je hoeft niet paternalistisch te doen tegenover bepaalde groepen: oudere mensen moet je ook kunnen aanpakken. Het was heerlijk om vast te stellen dat ik gewoon kon bullshitten tegen hen. Dat ik gerust eens een grove mop kon maken, en zij daar zelf nog het hardst mee moesten lachen. Wat mij betreft was er geen verschil tussen een week Zwitserland met zestigplussers, of een week op Snowcase met Studio Brussel."

Was dat jouw conclusie na een week daten met senioren?
"Ik heb vooral gemerkt dat het verlangen naar liefde nooit weggaat, of je nu 16 of 86 bent. We zaten daar met een groep zestigplussers die van elkaar wisten dat ze een lief zochten. Dat creëerde een soort spanning, zelfs een hitsigheid, die ik echt onderschat had. Liefde blijft iets van alle leeftijden, dat vond ik een rustgevende vaststelling. Als het over de liefde gaat, groeien mensen nooit op."

"Dat meisje", zo beschreef één man nogal schattig een dame op leeftijd.
"Jaja, wat dat betreft waren al die mannen echt wel jongetjes. Alle gevoelens die met verliefdheid gepaard gaan, staken in Zwitserland de kop op. Gaande van flirten over jaloezie tot baldadigheid. Verliefdheid is een vies beest, het doet iets met je. Mensen veranderen zichtbaar als ze verliefd zijn. Dat ebt niet weg met het ouder worden."

Er is wel één groot verschil: de verhalen van deze mensen zijn maal tien. Niet van 'Ik was vijf jaar getrouwd', maar wel 'Ik was vijftig jaar getrouwd'.
"De meeste kandidaten droegen al een hele rugzak met zich mee. En daar zitten behoorlijk pittige verhalen tussen. Bij één vrouw klonk het zo: '47 jaar lang zat ik vast in een ongelukkig huwelijk. Nu wil ik eindelijk uitbreken en gelukkig zijn.' Zelf heb ik eens vijf jaar een relatie gehad, en na die breuk wist ik al met mezelf geen blijf meer. Laat staan na vijftig jaar! We wilden die extra lagen ook aanboren in het programma. Het ging niet enkel over rodelen of Mortal Kombat spelen, maar ook over die rugzak vol verhalen. Over de eenzaamheid die ze soms ervaren. We hebben daar zelfs een aparte draaiploeg voor ingeschakeld."

TWAALF KONIJNEN

Ook je satirische actualiteitsmagazine De Ideale Wereld draait op volle toeren. Zijn ze tevreden bij Canvas?
"Dat zeggen ze toch altijd. We hebben geen orders gekregen dat we het anders moeten doen. Nooit hebben we één restrictie gekregen, noch bij VIER, noch bij Canvas. Dat is redelijk uniek in de televisiewereld."

Spelen kijkcijfers eigenlijk een rol voor jou?
"Een vast kijkcijferdoel is er niet meer sinds we naar Canvas zijn verhuisd. Maar het speelt wel mee in mijn hoofd, zeker en vast. Vorig seizoen waren de kijkcijfers minder goed, omdat we voor het eerst tegenover De Slimste Mens stonden. Je hoeft geen marktonderzoeker te zijn om te weten dat we deels op hetzelfde publiek mikken. Maar ik maak me geen zorgen over de relevantie van ons programma. Op het internet scoort De Ideale Wereld goed, iets waar de VRT fel mee bezig is."

De zanger van Bazart, Mathieu Terryn, heeft nog stage gedaan bij jullie. Zou je zelf als stagiair op jullie redactie willen werken?
"Ja hoor. Never a dull moment bij ons. (lacht) Niet dat we feestvarkens zijn, want het is hard werken. We beginnen om half acht 's ochtends en hebben nog geen idee wat de dag zal brengen. Om 10 uur hebben we dan ineens twaalf konijnen nodig. Ik zit tegenover onze producer en zij krijgt al die vragen doorgespeeld. Het enige wat ze tegenwoordig nog doet, is knikken. Af en toe hoor ik haar dan zeggen: 'Oké we zoeken dus één nazi-uniform, drie lachende Furby's en een opgewarmde lasagne.'"

Schrijver en regisseur Fikry El Azzouzi beschuldigde jullie onlangs van hipster-racisme. "Ze lachen vanuit het idee: 'Ik kan nooit een racist zijn, want ik ben links en ik weet hoe het zit."
"Bwah, ik ben niet zo links, daar vergist hij zich in. Ik heb dat interview ook gelezen. Hij had het over een mop die we hadden gemaakt over Roemenen: dat ze allemaal dom zijn en geen tanden hebben. Was dat een racistische mop? Absoluut. Daar kan ik weinig tegenin brengen. Maar: 80% van onze moppen gaat ten koste van anderen. Of nee, doe maar 90%. Daar zijn wij heel consequent in: we pakken iedereen aan. Mannen, vrouwen, politici, oudjes, Roemenen, Dimitri Vegas én Like Mike. En evengoed mijzelf en mijn Hollandse afkomst. (lyrisch) Ironie is mijn lust en mijn leven. Als je een seksistische mop maakt, wil dat nog niet zeggen dat je een seksist bént. Ik vind het soms vermoeiend om dat principe van humor uit te leggen."

BLINDE VLEK

Als televisiegezicht vang jij de meeste kritiek op. Stoort je dat?
"Nee, ik ben dat intussen wel gewend. Ik heb ook altijd gewerkt voor 'probleemzenders', waar de kijkers niet vanzelf komen binnengerold. Ik zit graag in dat kamp."

Heb je ooit al spijt gehad van een professionele beslissing?
(denkt na) "Niet in die mate dat het mij wakker heeft gehouden. Ik ben op een gegeven moment voor MTV in Nederland gaan werken. Dat bleek niet bepaald het succes waarop ik gehoopt had, maar daardoor zijn er andere deuren opengegaan. Ik neem mijn beslissingen wel goed, denk ik. Je zal mij nooit een programma zien maken waar ik zelf niet achter sta."