Homovaders en hun kinderen: als je een papa én een daddy hebt

De Belgische fotograaf Bart Heynen wilde zijn kinderen laten zien dat hun gezinssituatie – twee kinderen, twee vaders – veel vaker voorkomt. Hij portret­teerde veertig gezinnen in ongeveer dezelfde samenstelling.

De zonen van fotograaf Bart Heynen (53) kwamen op een dag terug van school. Ethan en Noah, nu 10, zullen een jaar of 5 geweest zijn. Klasgenootjes vroegen hen waarom ze eigenlijk altijd opgehaald werden door hun vaders. Hoe zat het met hun moeder?

Voor het eerst in hun leven werden Ethan en Noah ermee geconfronteerd dat het hebben van twee vaders en geen moeder anders is dan normaal. “We zijn altijd open tegen ze geweest”, zegt Heynen, “over het verhaal van de eiceldonor en de surrogaatmoeder, en op die school waren zij de enige kinderen die twee vaders hadden”. Heynen, een Belgische portretfotograaf die sinds 2001 in New York woont, wilde zijn zonen laten zien dat ze niet de enigen zijn; dat er veel meer jongens en meisjes opgroeien met twee vaders. Hij besloot er een fotoproject van te maken. Van New York tot Los Angeles fotografeerde Heynen meer dan veertig stellen die ofwel via adoptie, ofwel via een eiceldonor en draagmoeder een gezin wisten te stichten. Het resultaat is het 142 pagina’s tellende fotoboek Dads.

Vaak nam Heynen zijn kinderen mee als hij ging fotograferen. Zo ontmoetten zij andere kinderen en hun vaders. Een van zijn zonen vroeg dan altijd ‘wie de papa en wie de daddy was’. Wat Heynen het meest in het oog sprong was dat er wat zorg-rollen betreft bij al die vaders nauwelijks verschil was. In tegenstelling tot bij heterostellen, bemerkte Heynen, hadden homostellen geen specifieke taakverdeling tussen de twee ouders. “Je hebt bijvoorbeeld niet dat de vader met ze gaat voetballen en de moeder met ze knutselt. Dat loopt allemaal door elkaar en is uitwisselbaar. Die egaliteit in die relaties vond ik heel mooi om te zien.”

Maar missen kinderen dan niet een moeder? “Dat is een goede en terechte vraag. Ik heb gezinnen gezien waar bijvoorbeeld de nanny een belangrijke rol speelde in eerste twee jaar van de opvoeding. En misschien worden mensen nu boos als ik dit zeg, maar de meeste homo’s hebben ook een beetje een vrouwelijke kant in zich en kunnen zich daardoor misschien wat makkelijker ontfermen over een baby. Die indruk had ik in ieder geval. Bovendien zie je rondom die vadergezinnen altijd ook wel dat zussen, moeders en grootmoeders erg aanwezig en betrokken zijn. Toen ik zelf kinderen kreeg waren er ook plotseling veel vrouwen die wilden helpen.”

Dat vond Heynen zelf trouwens niet altijd even prettig. “Veel vrouwen denken dat mannen onhandig zijn met kinderen. Op den duur ging dat op mijn zenuwen werken.” Nog altijd is het zo dat als Heynen en zijn man ergens met hun zonen komen, er vaak wel een vrouw is die denkt dat ze zich over Noah en Ethan moet ontfermen. Heynen snapt dat het goedbedoeld is en die vrouwen de situatie zien vanuit de ervaring die zij hebben met hun eigen man, maar zijn man en hij redden zich wel. “We got this.”

Je moeder als draagmoeder van je kind

Elliot en Matthew hadden een kinderwens, maar niet de financiële middelen om die in vervulling te laten gaan. Op een lunch met Elliot stelde zijn zus voor om eiceldonor te worden. Elliot en zij hadden niet heel lang daarvoor hun moeder verloren en het idee om haar te laten voortleven sprak Elliot en ook zijn man Matthew aan. Alleen, wie ging de draagmoeder worden?

Cele, de moeder van Matthew, zei gekscherend dat ze het best wilde doen. Maar ze was 60 en was al tien jaar niet meer ongesteld geworden. Een dokter wilde het wel proberen. Tests lieten zien dat Cele gezond en bijzonder fit was. Ze kreeg oestrogeen toegediend, de eicellen werden bevrucht met het zaad van Matthew en het embryo werd bij Cele ingebracht. 38 weken later werd Uma Lu geboren. Ze dronk moedermelk afkomstig van een vriendin van Matthew en Elliot. ‘Dit is een verhaal over twee verliefde mannen, aan alle kanten omringd door vrouwen’, zegt Elliot in het boek Dads. ‘Ze stichtten een gezin binnen hun eigen gezin’, zegt Heynen over het bijzondere verhaal van Matthew en Elliot.

Bart Heynen, Dads, Powerhouse Books, 152 p., 41 euro.