Dit is nog heel even het best bewaarde geheim van Japan

Kent u die sensatie? Dat voldane gevoel wanneer je door een lange bergtunnel zoeft, met de trein of de auto, en aan de andere kant in een onbekende wereld uitkomt? In het geval van reizen naar Snow Country, een van de meest sneeuwrijke en karaktervolle regio’s in Japan, worden we beloond. Terwijl de Shinkansen-trein elegant maar vastberaden door de hoge bergketens tussen de Gunma- en Niigata-prefecturen vliegt, maakt het zwart van de tunnel abrupt plaats voor een verblindend wit en schilderachtig landschap. We zijn hier in maart en spotten metershoge sneeuw met puntige bergtoppen op de achtergrond en die archetypisch Japanse, zwarte, houten huizen, ­verloren in een zee van witheid.

Een kwartier geleden reden we nog door een groengrijs, ietwat saai landschap, erg standaard voor Japan in de late winter. En anderhalf uur daarvoor stonden we op het perron in hyperkinetisch Tokyo Station. We gingen er aan boord van de Jomo Kogen-trein, omsingeld door Japanners in maatpakken, haastig op weg naar ergens, soms met een bentobox in de hand om snel-snel in de trein op te eten. Wanneer de trein kort stopt bij Echigo Yuzawa, een bergdorp en geliefd skioord in Japan, zijn de enige passagiers die samen met ons uitstappen enkele jonge Japanners met snowboards op hun rug. Wie zien hippe skipakjes voorbijwandelen, op het dooie gemak, richting een of ander barretje.

Terwijl de Alpen midden maart al serieus aan de lente denken, ligt er in Snow Country nog meters sneeuw. Beter nog: de sneeuwvlokken blijven maar rond en mollig uit de lucht vallen. De valleien zijn hier stil en wit, met kristalheldere stroompjes die nog zonder veel moeite bevriezen tijdens de nacht.

Place to be

We moeten alleen maar de straat oversteken vanuit het station om te ontsnappen aan kou en sneeuw in een knusse ryokan, een Japans pension: Hatago Isen. Voor één keer kozen we niet voor een traditionele ryokan waar elke gast dat beruchte, soms rigide regime moet volgen. Hatago Isen is een informele, zelfs hippe ryokan in een meer eigentijdse stijl. Naast de receptie staat een irori-vuur en wordt warme matcha-thee geschonken. Tomohiro Iguchi, de eigenaar van Hatago Ishen, begroet en verwelkomt ons. Tomohiro-san is een van de drijvende krachten achter de ontwikkeling van het toerisme in deze regio. Samen met een groep vrienden en lokale ondernemers wil hij Snow Country op de internationale wintersportkaart zetten. Voorlopig weten weinig buitenlanders dat dit skigebied bestaat. Ze trekken allemaal naar Niseko in Hokkaido, dat ondertussen steeds meer een Australische enclave is geworden waar de buitenlanders de Japanse toeristen overtreffen. Je waant je er meer in Down Under dan in Japan. ‘Hey mate’ in plaats van ‘konichiwa’: neen, dank je wel. Niseko is bovendien duur, terwijl skiën in Niigata nog zeer betaalbaar blijft. Kortom: voor degenen die de echte, Japanse ski-ervaring willen, is Snow Country de place to be.

De naam van deze regio doet misschien een belletje rinkelen. Yukiguni of Snow Country is ook een beroemd boek geschreven door Nobelprijswinnaar Yasunari Kawabata. Een meesterwerk en een pakkend verhaal over liefde en verdriet in het bevroren, winters landschap van Echigo no kuni. Het landschap kan niet perfecter zijn: een rustige plek, ver weg van woelig Tokio, die elk jaar wordt bedekt onder meters verse sneeuw. Allemaal dankzij de noordelijke winden die vanuit Siberië de zee van Japan oversteken. De wind verzamelt vocht over de zee en laat het vallen als zware sneeuw wanneer die tegen de bergketens rond Snow Country opbotst.

Elk jaar bereikt de sneeuw vier tot vijf meter hoogte, soms tot zelfs tien meter, en worden dorpen en stadjes geïsoleerd en afgesneden van elkaar. Vroeger, voor de sneeuwploeg, bouwden de locals de ingang van hun huizen op de tweede verdieping omdat ze anders tijdens de winter voor een ingesneeuwde voordeur stonden. Die beruchte beelden van metershoge wanden van sneeuw langs kleine ­weggetjes in Japan? Inderdaad: enkel in Snow Country.

Fixeren in de sneeuw

Deze streek doet zijn naam alle eer aan en is een skiparadijs, tout court. Gala Yuzawa heeft 17 hellingen en 11 liften. Na de pistes is er het plezier van warme en stomende onsen-baden na een koude dag op de latten. In plaats van gesmolten kaas doen we ons tegoed aan betaalbare meergangendinertjes met sashimi, schalen met ramennoedels, hartverwarmende shabu of goddelijke yakitori. Alles spoel je weg met stomende sake of shochu en natuurlijk die fluwelen, schuimende Japanse pintjes.

Na een zonovergoten ochtend op de piste neemt Tomohiro-san ons mee naar het platteland voor een absolute delicatesse in de streek. Er is geen enkel bordje dat naar het dorp Akiyama wijst, waar een ouder echtpaar de beste soba-noedels in de regio serveert. Handgemaakt, opgediend in een gloeiendhete bouillon en met een bijgerechtje van knapperige tempura. We zitten aan lage tafeltjes op tatamimatten en de dame des huizes zet een mobiel stoofje dicht bij ons zodat de vrieskou op afstand blijft. Weinig huizen hebben centrale verwarming in Japan dus dienen kacheltjes en onsen om de botten op te warmen.

Na de lunch passeren we een klein festival in de vallei met eet- en drinkstalletjes, livemuziek en optredens. Het lijkt wel een Vlaamse kermis, maar dan op z’n Japans, in de sneeuw, met shochu in plaats van bier, yakitori die de braadworst vervangt en de lokale jeugd die metershoge sneeuwmannen met Japanse gezichtjes bouwen. We maken onmiddellijk nieuwe Facebook-vrienden en krijgen het ene drankje na het andere in de handen geschoven. Waar komen we vandaan, vinden we het hier mooi en komen we nog terug? Hier, nog een yakitori van kippenhartjes, om sterk te blijven in de bijtende koude.

Na het festivalletje stoppen we bij een bescheiden huis, ergens verder weg in de vallei. Een oude man en zijn dochter draperen voorzichtig, bijna religieus, lange stukken stof in de sneeuw. “Dit zijn bijna onbetaalbaar geworden stukjes kimonostof”, legt Ken Fujimo, ook een lokale ondernemer en vriend van Tomohiro-san, ons uit. “Alles is hier in de streek met de hand gemaakt en wordt altijd gedroogd in de winterzon en in de sneeuw om de kleuren te fixeren.”

Hij wijst naar de meterslange stukken stof die in de oogverblindende zon liggen. Sommige stukken zijn elk meer dan 50.000 euro waard. Ze worden vaak gekocht door rijke Japanners voor wie de stof wordt ­omgezet in een op maat gemaakte kimono of yukata voor speciale gelegenheden.

Ken-san leidt ons nog dieper in de bergen, terwijl de muren van opgestapelde sneeuw steeds hoger worden. Soms springen we uit de auto om de lagen van deze natuurlijke wanden te bewonderen die zich opstapelen als een millefeuille van delicate sneeuw.

Sneeuwwortelen

“In Tokio betalen ze er zotte prijzen voor”, lacht Tomohiro-san wanneer hij zijn BMW 4x4 parkeert, ergens naast een uitgestrekt veld dat compleet onder de sneeuw ligt. Vroeger was het een noodzaak, nu is het een exclusiviteit. Groenten die in de sneeuw groeien of bewaard worden omdat ze ooit geen ijskasten hadden. Het concept heet ‘Yukishita Cultivation’. In maart is het tijd om de Yukishita-wortelen met de hand uit te graven. Zowel dames als heren staan voorovergebogen om de feloranje knollen uit de sneeuw te halen. De eerste lagen van de sneeuw worden eerst met de bulldozer verwijderd, dan komt het handwerk. “De smaak is totaal anders dan wortelen die gewoon in de aarde groeien”, vertelt Tomohiro-san. “Zoeter, meer intens. De kinderen zijn er gewoon gek op.”

Zelfs speciale chilipepers worden hier op de sneeuw gedroogd en gebleacht om als delicatesse en chilipasta in de rest van Japan verkocht te worden. “De delicatessen uit Niigata zijn even geheim en onbekend voor buitenlandse reizigers als zijn skipistes”, lacht Tomohiro-san.

Duizenden lantaarns

’s Avonds nemen we verplicht de bus naar de berg Naeba om getuige te zijn van het jaarlijkse Tsunan Snow Festival. Er zijn geen auto’s toegelaten; iedereen springt op de openbare bussen die voor de gelegenheid allemaal richting besneeuwde bergtop rijden. Er is een massa volk op de been, van oma’s tot minibundeltjes, goed ingepakt tegen de nachtelijke vrieskou. We volgen de stroom richting een snowboardpiste die naast een gigantisch berghotel, met de looks van een betonnen blokkendoos, ligt. Twee keer die avond worden duizenden lantaarns aangestoken en vrijgelaten in de lucht, terwijl snowboarders acrobatische sprongen ­uitvoeren op de verlichte hellingen van het resort. We zijn misschien wel de enige ­buitenlanders, omringd door breed ­glimlachende Japanners in de vriesnacht, wachtend tot iedereen, na het aftellen, zijn lantaarns aansteekt en laat afdrijven in de donkere nacht.

Iedereen juicht, danst, omhelst elkaar en staart naar de magische, pikdonkere hemel die doorprikt wordt door warme, witte ­stipjes. “Please enjoy this moment”, lacht een toeschouwer terwijl hij ons een lantaarn overhandigt. “Arigatou gozaimasa”, ­fluisteren we terug terwijl Snow Country nog een beetje meer onder onze bevroren huid kruipt. Dankuwel.

snow-country.jp