Zo vermijd je wratten, of raak je er weer van verlost: ‘Voorkom wondjes, bijt niet op je nagels en pruts er niet aan’

Wat is het?

“Een wrat is een verdikking van de huid die meestal op de vingers, de handen of de voetzolen voorkomt. Maar wratten kunnen ook op de knieën, de ellebogen of onder de vingers en teennagels opduiken. Kinderen hebben vaker met wratten af te rekenen, al kan je ze zeker ook krijgen als volwassene.”

“Daarbij komt nog dat wratten besmettelijk zijn, waardoor je er vaak meerdere op hetzelfde lichaamsdeel opmerkt. De verspreiding versnelt op je eigen lichaam door te krabben en te prutsen aan de wrat, maar je kan er ook andere mensen mee aansteken.”

Wat zijn de symptomen?

“Wratten kunnen verschillende vormen aannemen. Vlakke wratjes zijn vaak maar 1-3 mm groot en discreet zichtbaar. Dikwijls tref je er meerdere naast elkaar aan. Dit type wratten vind je vooral op de handrug en in het gezicht. Verder heb je nog spitse wratten die een dunne en vrij lange steel hebben. Deze komen meestal op de oogleden, de neus of rond de lippen voor.”

“Vlakke en gesteelde wratten zijn vooral esthetisch storend, maar vormen weinig gevaar. Voetzoolwratten daarentegen komen het meest voor op drukpunten van de voet, waar ze zich diep in de huid ingraven. De eeltlaag die ontstaat rondom de groeiende wrat kan erg pijnlijk zijn bij het stappen of sporten.”

“Daarnaast zijn er nog waterwratten; een soort kleine bolletjes met centrale indeuking die vooral bij kinderen voorkomen. De huid rondom de waterwratten kan ernstig jeuken en irriteren, waardoor je constant de neiging hebt om te krabben. Daardoor gaat de infectie zich razendsnel verspreiden.”

“En ook ouderdoms- en genitale wratten klinken je waarschijnlijk bekend in de oren, maar die horen niet tot de ‘gewone’ wrattengroep. De genitale soort wordt door heel specifieke virusstammen veroorzaakt en bij ouderdomswratten ligt er zelfs geen virus aan de grondslag. Het zijn niet-besmettelijke bruine tot zwarte plekken die je meestal op de rug of buik aantreft.”

Wat is de oorzaak?

“Wratten worden veroorzaakt door een virusinfectie van de huid. Dit humaan papillomavirus (HPV) nestelt zich in de huidcellen en zorgt ervoor dat deze verkeerd groeien. Sommige mensen zijn hier genetisch gevoeliger voor dan andere. Maar ook als het afweersysteem verzwakt is ontstaat een verhoogde gevoeligheid voor wratten die heel uitgebreid en moeilijk te behandelen zijn. Dat kan gebeuren door ontstekingsremmende medicatie voor bepaalde darmziekten, reumatologische aandoeningen, na een orgaantransplantatie of door bijvoorbeeld een hiv-infectie.”

Wat helpt ertegen?

“De meerderheid van de wratten geneest spontaan binnen de 2 jaar. Afwachten tot het eigen afweersysteem de wrat verwijdert, is dus een optie. Bij volwassenen verdwijnen de wratten wel minder snel dan bij kinderen. Als de wratten niet verdwijnen, pijn doen of zich uitbreiden, start je toch het best met een therapie. Hét ultieme wondermiddel dat je onmiddellijk van al je wratten bevrijdt, bestaat helaas niet. Maar er zijn wel veel behandelingen beschikbaar die kunnen helpen.”

“De beste behandelingen zorgen ervoor dat de bovenste laag van de huid goed verwijderd wordt, bijvoorbeeld door producten met salicylzuur. Zo kunnen we de diepere delen van de wrat beter bereiken. Heel wat vrij verkrijgbare producten zoals Aporil of Duofilm zijn efficiënt, maar moeten vaak 2 tot 3 maanden worden volgehouden. Bij te weinig resultaat raadpleeg je het best je huisarts of een dermatoloog om de rest van de wrat te verwijderen. Die kan de aangetaste huid bevriezen of, minder pijnlijk, een product aanbrengen dat de geïnfecteerde cellen verwijdert. Nu, vaak moet dit toch een paar keer herhaald worden - zeker bij voetzoolwratten.”

Wat helpt niet?

“Het heeft alvast geen zin om de wrat zelf weg te snijden. Dit verhoogt alleen maar het risico op infecties en littekenvorming. Ook bij de dermatoloog is het uitsnijden van de wrat pas de laatste optie omdat het virus meestal nog aanwezig is in de omliggende huid. Daardoor keren de wratten rond het litteken meestal weer terug. De huid rond de wrat scheren is evenmin een goed idee; de kleine wondjes gaan openingen vormen waardoor het virus zich in de huid kan nestelen.”

“Hoewel sommige huis-tuin-en-keukenmiddeltjes misschien lijken te werken, is het toch opletten met irriterende stoffen. Zo twijfelen experts sterk aan de werking van aloë vera, bananenschillen, sinaasappelschillen, ananas en aardappelen. Een andere vrij populaire methode is de wratjes enkele dagen afplakken met ducttape om de wrat zachter te maken. Maar studies zijn het er nog niet over eens of deze techniek al dan niet nut heeft.”

Hoe kan je het voorkomen?

“De overdracht gebeurt door direct huidcontact of via huidschilfers. Meestal dringt het virus de huid binnen door kleine huidbeschadigingen of door te krabben. Voorkom dus kleine huidwonden, bijt niet op je nagels en pruts ook niet aan een wrat; dat zorgt allemaal voor een snellere verspreiding. Heb je toch een wrat aangeraakt, was dan goed je handen.”

“Het virus blijft trouwens lang aanwezig op vochtige en ruwe oppervlakken, waardoor sportzalen en zwembaden de gedroomde besmettingshaard vormen. Gebruik dan ook altijd je eigen handdoek en loop er zo weinig mogelijk op blote voeten rond. Een extra tip is om op een handdoek te staan in de kleedcabine, een andere dan die waarmee je je afdroogt. En heel goed de voeten drogen, zeker tussen en onder de tenen, zorgt er alvast voor dat het virus het een stuk moeilijker krijgt.”