Waar en wanneer moet de verwarming wel of niet aan? Vijf essentiële tips om slim te verwarmen

De temperaturen bereiken stilaan het vriespunt en in veel huishoudens gaat de verwarming nu enkele graden hoger. En zo kom je in een situatie waarin je de hoge energiekost moet afwegen tegen problemen die kunnen ontstaan wanneer de thermostaat uitstaat. Waar en wanneer moet de verwarming wel of niet aan? ‘’s Nachts stoken is als water pompen in een emmer waar een gat in zit.’

1. Slecht geïsoleerd? Verwarm enkel leefruimtes

In een enorme energiecrisis als deze is het niet verwonderlijk dat mensen zich afvragen hoe ze zo efficiënt mogelijk kunnen verwarmen. Is het bijvoorbeeld beter om in alle ruimtes een beetje te stoken of is een focus op de leefruimtes interessanter?

Voor mensen die in een goed geïsoleerde woning leven, doet het er volgens energie-expert Stijn Verbeke (UAntwerpen en EnergyVille/Vito) niet zo heel veel toe. Voor hen is het sowieso lastiger om grote temperatuurverschillen in hun woning te creëren en zelfs een gang op 18 graden stoken hoeft daarbij geen probleem te zijn. Wie niet van goed isolatiemateriaal profiteert, moet wel opletten. “Bewoners van zulke huizen verwarmen beter alleen de ruimtes die ze gebruiken”, zegt Verbeke. Het risico om nodeloos energie te verspillen is voor hen namelijk te groot.

2. Zet de verwarming ’s nachts uit

Zelfverklaarde energie-experts menen weleens dat een verwarmingssysteem te vergelijken is met de motor van een auto. Net zoals een wagen meer benzine verbruikt wanneer hij vanuit een stilstaande positie naar een topsnelheid moet optrekken, zou er meer gas nodig zijn om een woning waarin de verwarming uitstond weer op te warmen.

Volgens Verbeke is daar niets van aan. Hij vergelijkt ’s nachts stoken liever met water pompen in een emmer waar een gat in zit. Er gaat namelijk heel wat energie verloren wanneer de binnen- en buitentemperatuur sterk van elkaar afwijken. Door de verwarming ’s nachts af te zetten, neemt dat verschil geleidelijk aan af en is er dus ook steeds minder energieverlies. ’s Ochtends moet de verwarming dan wel wat harder draaien, maar het totaalverbruik ligt uiteindelijk lager. “Het kan een verschil van vijf tot tien procent opleveren”, zegt Verbeke. Op jaarbasis kan het daarmee om een besparing van honderden euro’s gaan.

3. Durf flexibel te zijn

Op technisch vlak zijn verwarmingsketels en warmtepompen er wel degelijk toe in staat om herhaaldelijk uit- en aangezet te worden. De vrees dat apparaten door een flexibelere bediening sneller zouden verslijten, is dus onterecht.

Verbeke waarschuwt daarbij wel voor een belangrijke uitzondering. Het gaat dan om mensen die in een goed geïsoleerde woning leven en ook over een warmtepomp en vloerverwarming beschikken. “Deze systemen reageren erg traag en kun je niet zomaar even afzetten terwijl je er niet bent. Een warmtepomp kan je zelfs beter overdag laten draaien als je ook zonnepanelen hebt omdat je dan goedkope energie hebt”, vertelt Verbeke. Voor deze groep is het dus moeilijker om flexibiliteit aan de dag te leggen. “Al zijn dat meestal ook niet de mensen die moeite hebben om hun facturen te betalen.”

4. Vermijd dat het te koud wordt

De verwarming enkele graden lager zetten kan op jaarbasis een flinke besparing opleveren, maar het is belangrijk om niet door te slaan in die bezuinigingslogica. Een koude woning die weinig geventileerd wordt, is een ideale voedingsbodem voor schimmels. Dergelijke vochtproblemen treden sneller op wanneer de temperatuur onder de 14 à 15 graden zakt – en ze zijn niet altijd makkelijk op te lossen.

Bovendien kan schimmel ook tot lichamelijke klachten zoals jeukende ogen, een verstopte neus of astma leiden. De behandeling daarvan kan u uiteindelijk meer kosten dan het bedrag dat u uitspaarde door niet te verwarmen. Helemaal duur wordt het als u bedrijven moet inschakelen om schimmels of zwammen uit een woning te verwijderen. Experts wijzen daarom op het preventieve belang van een goede ventilatie. Zelfs in een ruimte als de slaapkamer, waarin doorgaans weinig water verbruikt wordt, moet af en toe het raam open. Tijdens de nacht kan de zweetuitstoot de luchtvochtigheid eveneens de hoogte in stuwen.

“Wanneer je een langere periode op reis bent, kan je wel overwegen om de verwarmingsketel volledig uit te zetten”, zegt Verbeke.

5. Haal meer uit die condensatieketel

Heel wat mensen hebben vandaag al een condensatieketel. Het grote verschil met de traditionele verwarmingsketel is daarbij dat het toestel zijn eigen verbrandingsgassen kan recupereren. Op die manier wordt meer nuttige warmte vrijgemaakt. In vergelijking met een lage-temperatuurketel moet de condensatieketel in theorie een energiebesparing van tien procent opleveren. Alleen is dat volgens Verbeke in de praktijk niet altijd het geval. Het retourwater dat via de radiatoren terug naar de ketel stroomt, mag namelijk niet te warm zijn.

“Anders verslechtert het rendement”, verduidelijkt Verbeke. Hij stelt dat we in veel woningen nog altijd onze condensatieketels niet optimaal gebruiken, waardoor mensen handenvol geld kunnen verliezen. “Niet alle installateurs letten bij de installatie op de temperatuur, maar je kan daarmee opnieuw vijf tot tien procent energie besparen.” De temperatuur van het retourwater mag maximaal rond de 55 graden liggen, in goed geïsoleerde huizen kan dat cijfer gerust nog wat naar beneden.