Vleesvervangers te duur? Dat is steeds minder het geval: veggie breekt door in de supermarkt

Goed nieuws voor al wie zijn vleesconsumptie wil minderen. Voor de helft van de vleesproducten kun je vandaag een plantaardige vervanger vinden die even duur of zelfs goedkoper is, leert Nederlands onderzoek. Ook bij ons wordt de prijskloof tussen dierlijk en plantaardig voedsel steeds kleiner.

Van vegetarische shoarma of frikandel tot champignonburgers en falafel met spinazie. Waar vegetariërs het tot vijf jaar geleden met overprijsde quorn of tofu moesten doen, vinden ze vandaag in elke supermarkt hele schappen met plantaardig voedsel. Tegenover 2019 is het aanbod van vlees- en visvervangers in de zes grootste Belgische supermarktketens met 65 procent gestegen, het aantal alternatieven voor zuivel met 28 procent, laat onderzoek van EVA vzw (Ethisch Vegetarisch Alternatief) zien.

Onderzoek uit Nederland van stichting ProVeg Nederland, die plantaardig eten promoot, toont nu ook aan dat het prijsverschil tussen dierlijke producten en hun vegetarische alternatieven in vijf jaar tijd aanzienlijk kleiner geworden is. In 2019 waren vegetarische kipstukjes bijvoorbeeld nog 75 cent duurder (per 100 gram) dan dierlijke kip, vandaag bedraagt dat verschil nauwelijks 13 cent. Bij sojamelk is er zelfs geen verschil meer. Volgens Proveg heeft de helft van de dierlijke producten inmiddels een plantaardige tegenhanger die even duur of zelfs goedkoper is.

Geen onbelangrijk resultaat, want onderzoek heeft al vaker aangetoond dat de perceptie dat vleesvervangers duurder zijn een belangrijke barrière vormt voor mensen om over te stappen naar meer plantaardige voeding.

Vergelijkbaar onderzoek voor Belgische winkels bestaat voorlopig niet, al leert een rondvraag bij de grote supermarktketens dat ook hier het prijsverschil tussen dierlijke producten en hun vervangers steeds kleiner wordt. Dat heeft in de eerste plaats natuurlijk te maken met de toegenomen vraag naar vegetarische producten. Het aantal Belgische vegetariërs en veganisten steeg sinds 2016 van 2 naar 5 procent. De grotere vraag naar veggie wordt echter vooral gedreven door het toegenomen aantal flexitariërs, die worsten, biefstuk en kippenwit al eens vaker links laten liggen. Het aantal Belgen die minstens af toe vlees laten staan, is sinds 2016 bijna verdubbeld van 13 naar 28 procent.

Veggie is allang geen niche meer, en dat geldt even goed voor de producenten van vegetarische alternatieven. Zo werd de Vegetarische Slager, een van de pioniers in onze regio, overgenomen door multinational Unilever. Vleesproducenten als Aoste hebben nu hun eigen plantaardig broodbeleg. Ook de huismerken van de supermarkten hebben een rijk gamma aan vegetarische producten. Die toegenomen concurrentie drukt de prijs. “Als er een nieuw product op de markt komt, zoals vleesvervangers een tiental jaar geleden, dan is de productie beperkt en het productieproces zelf nog verre van perfect”, zegt retailexpert Gino Van Ossel (Vlerick).

Kantelpunt

In een nichemarkt kunnen die kleinschalige producenten bovendien een hogere prijs aan de supermarkten vragen. “Maar als de vraag toeneemt, dan kunnen de kosten van het productieproces verdeeld worden over een grotere verkoop”, zegt Van Ossel. “En als je met die producten promoties voert, bereik je daar dan ook meer mensen mee.”

Volgens hoogleraar marketing Tim Smits (KU Leuven), die voedingsmarketing onderzoekt, naderen we zo een kantelpunt dat de kloof tussen dierlijk en plantaardig voedsel verder zal doen verkleinen. “Naarmate veggieproducten populairder worden, hebben die producenten ook meer middelen om hun product te beter in de markt te zetten. Dat zie je bijvoorbeeld bij Alpro, dat vandaag veel meer gedurfde campagnes en producten lanceert dan een tiental jaar geleden.”

Ook supermarkten hebben de nieuwe kansen gezien. Zo zet Colruyt tijdens de VeggieChallenge, waar het partner van is, vegetarische producten in de kijker. Carrefour steunt sinds 2020 de campagne Donderdag Veggiedag, door op die dag op alle vegetarische producten een korting van 20 procent aan te bieden.

Toch is er volgens Fien Louwagie van EVA vzw nog heel wat ruimte voor verbetering. “Op dat vlak loopt Nederland nog voor op ons. Zeker in de discountsupermarkten is het aanbod bij ons nog minder groot.” Ze wijst er ook op dat de prijskloof tussen dierlijk en plantaardig voedsel erg verschilt van product tot product. “Plantaardige kaas is vandaag nog steeds heel wat duurder. En als je voor specifieke producten naar een biologische supermarkt moet, betaal je ook extra.”

Het feit dat supermarkten geregeld met grote kortingen uitpakken in het veggiesegment, bewijst net dat de winstmarges daar nog groter liggen. Waar supermarkten marges van rond de 8 procent hanteren voor vleesproducten, rekenen ze voor plantaardige producten tussen de 35 en 50 procent, toont het onderzoek van Proveg. Hoewel het verschil dus kleiner geworden is, is bijna de helft van de plantaardige vleesvervangers nog steeds (flink) duurder dan de dierlijke producten.

Toch mogen we ons volgens Louwagie niet al te veel blindstaren op alleen de prijs van vleesvervangers als vegetarische schnitzels of groenteburgers, want die eet je ook niet iedere dag. “Je kunt vlees ook perfect vervangen door verse groenten, granen en peulvruchten. Zo’n plantaardig dieet is zelfs veel goedkoper dan het gemiddelde westerse dieet.”