Van asfalt tot berghelling: zo vind je de perfecte wandelschoen

In coronatijd waren wandelschoenen niet tijdig aan te slepen en konden fabrikanten de vraag amper aan. Voor wie nu besluit tot aanschaf – op internet of in de betere buitensportwinkel – is de keuze aan wandelschoenen weer duizelingwekkend ruim.

Wat helpt bij de keuze: de wandelschoen is er in vier categorieën. Van lage soepele wandelschoen (A) tot hoge stabiele bergschoen waar stijgijzers onder passen voor het serieuze alpiene werk (D). “De schoen die wij het meest verkopen is die van de AB-categorie”, zegt schoenenexpert Max Versteeg van de Nederlandse buitensportwinkel Zwerfkei. “Een soepele, halfhoge schoen waarmee je hier de natuur in kunt, maar ook nog een niet al te moeilijke bergwandeling over gebaande paden kunt maken.” Voor die schoen ben je ook bij een speciaalzaak niet veel meer dan 200 euro kwijt – en dat is dan meteen de grootste kostenpost in je wandeluitrusting.

Waar gebruik je de schoen voor?

Tip één is dus bedenken waar je de schoen voor gaat gebruiken. Versteeg: “Koop geen bergschoenen als je hoofdzakelijk op de weg wandelt. Asfalt is een enorme killer voor de zool van de bergschoen, die nu eenmaal minder buigzaam is.” Andersom zijn lichte soepele schoenen ongeschikt als je met tent en rugzak door de bergen trekt. Gewone hardloopschoenen zijn in bijna alle gevallen af te raden als wandelschoen: die blinken uit in schokdemping, maar zijn niet stabiel genoeg om uren probleemloos mee te wandelen. Zo missen ze de contrefort van de wandelschoen: de kuip in de schoen die de hiel omsluit. Evenmin beschikken ze over de noodzakelijke cambreur: een harde tussenzool die stabiliteit biedt.

In de bergen, zegt Versteeg, valt op dat we eerder over- dan ondergeschoeid zijn. “Wij houden van stevige, zware schoenen terwijl mensen in bergachtige gebieden eerder op trailrun-schoenen (voor wedstrijden op onverharde ondergrond, red.) lopen. Wij zijn het bergwandelen niet zo gewend, dus dan is extra stabiliteit wel verstandig.”

Online of in de winkel?

“De pasvorm van een wandelschoen is iets persoonlijks en niet meetbaar”, zegt Jan Schutrups, podoloog en eigenaar van Schutrups Schoenen in Exloo. “Wij zeggen tegen klanten: kijk naar jezelf. Hoe zien je handen eruit – heb je slanke handen, dan heb je ook slanke voeten. De anatomie van de voet is leidend.”

Een voetmeting is essentieel, zegt Schutrups. “De lengte kan per voet verschillen en je hele voetstructuur verandert met de jaren. De 106 banden in je voet gaan losser zitten, onder invloed van hormonale veranderingen bijvoorbeeld. Ook de breedte van de voet is belangrijk bij de schoenkeuze. En wij sturen klanten ook altijd over een bruggetje bij ons in de zaak: bergafwaarts mag de grote teen de voorkant van de schoen niet raken.”

De geadviseerde wandelschoen valt altijd ruimer uit dan de klant van tevoren denkt. “Die ruimte heb je echt nodig omdat je voeten uitzetten bij het wandelen. De schoen beschermt je, maar is ook een tegennatuurlijk omhulsel voor de mens als hij te krap zit.”

Waterdicht of zweetvrij?

Het kan nog een lastige keuze zijn: wil ik een waterdichte schoen of niet? Veel schoenen zijn in een variant met gore-tex of een ander waterwerend membraan verkrijgbaar. Maar honderd procent waterdicht en honderd procent ademend gaat niet samen, dus zo’n schoen kan zweterig worden.

“Schoenen van de C- en D-categorie zijn altijd met gore-tex uitgerust, om over gletsjers te kunnen lopen of door het hoge natte gras”, zegt Versteeg. Voor zomerse events adviseert hij juist een luchtige schoen. “Je voet produceert twee borrelglaasjes vocht op een dag”, zegt Schutrups. “Dat moet allemaal afgevoerd worden.”

Kan het duurzamer?

Het favoriete materiaal voor de echte bergschoen is nog altijd leer. Fabrikant Meindl heeft een speciale lijn (‘Identity’) waarbij je met een QR-code ziet welke biokoe daarvoor op welke alpenweide gegraasd heeft.

Een wandel- of bergschoen scoort vaak hoog op wat experts ‘emotionele duurzaamheid’ noemen: je ontwikkelt een band met je schoenen waardoor je niet snel van ze af wilt. Repareren is het devies op het moment dat de zool flinke slijtage vertoont. En daarmee is de ambachtelijke schoenmaker ook weer in beeld gekomen.

Nog een laatste tip?

Bespaar niet op de sok. Katoen is uit den boze, merinowol wordt het meest aanbevolen omdat het licht, warm en ademend is. Anatomisch gevormde sokken met een linker- en rechtervariant verdienen de voorkeur en kunnen wrijving voorkomen. Want met wrijving ontstaat de ergste vijand van wandelplezier: de blaar.