Tot 1.700 euro extra per jaar: rapport toont aan hoe leveranciers stiekem steeds hogere kosten en marges aanrekenen

Energieleveranciers rekenen de laatste maanden steeds hogere kosten en marges aan in hun contracten, los van de hoge energieprijzen, en zonder dat het opvalt voor de consument. Eén leverancier maakt het zelfs zo bont dat het verschil oploopt tot 1.700 euro. Hoe komt u te weten of u zelf te veel betaalt? En wat kan u eraan doen?

Wie vandaag een nieuw energiecontract afsluit of zijn overeenkomst bij de huidige leverancier verlengt, heeft veel kans op extra kosten bij de eindafrekening. Dat blijkt uit een analyse van de tariefformules die energieleveranciers in ons land aanbieden door federaal energieregulator CREG. Die stelt vast dat zowat alle leveranciers de laatste maanden de vaste kosten en marges in hun contracten aanzienlijk hebben opgetrokken.

Het maakt de energiefactuur nog een stuk duurder. In die mate dat de dalende groothandelsprijzen niet volledig gereflecteerd worden in het tarief dat jij als klant uiteindelijk betaalt. “De prijsformule wordt zodanig aangepast dat de evoluties op de groothandelsmarkt minder zichtbaar zijn in de prijs die de eindconsument betaalt”, aldus de CREG.

Tariefformule

Leveranciers doen dat door de tariefformule van nieuwe contracten aan te passen. Die formule vindt u in de tariefkaart van uw contract en bestaat uit verschillende delen. Ze bepaalt hoeveel u uiteindelijk zal moeten betalen. Een eerste factor is de ‘vaste vergoeding’, een soort abonnementskost die leveranciers aanrekenen om een consument in z’n systeem aan te houden als klant. Historisch schommelt de vaste vergoeding tussen 0 en enkele tientallen euro’s, stroom en gas samen. “Voorgaande jaren was die abonnementskost heel stabiel”, klinkt het bij de CREG. “Nu is de vaste vergoeding op korte tijd voor een gemiddeld gezin met 25 procent gestegen, goed voor zo'n 25 euro extra, exclusief btw.”

Maar daar stopt het niet. Tweede aspect in de tariefformule is de coëfficiënt die wordt toegepast op de indexeringsparameter, dat is de link met de groothandelsbeurs die uw tarief volgt. “Vroeger was dat vaak 1. In het tweede deel van 2022 is ook die coëfficiënt beginnen stijgen.” Het derde deel van de tariefformule is de zogenaamde ‘markup’. “Dat deel vertegenwoordigt alle kosten die leveranciers hebben en hun winstmarge”, legt een specialist van de CREG uit. “Ook dit onderdeel van de tariefformule neemt de laatste maanden aanzienlijk toe.”

Exuberant hoog

Belangrijk om weten is dat de tariefformule bij aanvang van uw contract wordt vastgelegd. Leveranciers kunnen die dus niet wijzigen tijdens de loop van uw overeenkomst. Het verschil tussen een contract met de ‘oude’ marges en een contract met ‘nieuwe’ marges loopt voor een gemiddeld gezin op tot 200 à 300 euro extra op jaarbasis, stroom en gas samen.

Eén leverancier - Luminus - steekt er duidelijk bovenuit, toont het rapport aan. “De marges die Luminus neemt, zijn exuberant hoog”, valt te horen. De tweede grootste leverancier van ons land heeft die in sommige producten zó fel opgetrokken dat het verschil voor een gemiddeld gezin oploopt tot 1.000 (!) euro voor elektriciteit en 700 euro voor aardgas. “Hoeveel klanten al aan de nieuwe tariefformules een contract getekend hebben, weten we niet exact. Maar wie de laatste zes maanden zijn contract vernieuwd heeft, is gesjareld”, klinkt het onomwonden bij de CREG.

Bij Luminus gaat het voornamelijk om de contracten actief+, ecoflex, essential en optimal (stroom) en actief+, comfy flex, ecoflex, essential en optimal voor aardgas. De kosten in het ‘basic’ contract liggen meer in lijn met de verhoging die ook de andere leveranciers hebben doorgevoerd. Wie recent zijn contract verlengd heeft kan het verschil opmerken door de tariefformule op te zoeken in de tariefkaart bij uw contract en die te vergelijken met de tariefformule uit uw eerdere contract.

De CREG wijst er op dat de aanpassing vaak onopgemerkt blijft voor klanten die op zoek zijn naar een nieuw contract of hun huidige overeenkomst willen verlengen. Leveranciers behouden namelijk (bewust?) de exacte naam van het contract, hoewel je onderliggend wel meer vaste kosten en meer marge zal moeten betalen. Bovendien ‘spelen’ sommige leveranciers maand tot maand met de verschillende parameters in zo’n tariefformule, waardoor ze in de vergelijkingswebsites op min of meer dezelfde hoogte blijven, maar de maand waarop je intekent wel grote gevolgen heeft voor de (vaste) kosten op je eindfactuur. “Voor wie z’n huidig contract ziet aflopen en dat wil vergelijken met het bestaande aanbod, zal het niet meteen opvallen dat de marges en kosten zijn gewijzigd”, zegt de CREG.

Ingrijpen

Waarom leveranciers hogere kosten doorrekenen, weet de CREG officieel niet. “We hebben uitleg gevraagd aan de leveranciers, maar nog geen antwoord gekregen. Ze hebben daar wettelijk ook nog tijd voor. Wel is het een feit dat we vaststellen dat de kosten en marges oplopen.” Als straks blijkt dat er leveranciers zijn die echt ongeoorloofd hoge kosten doorrekenen, dan zal de CREG dat melden aan het kabinet van federaal energieminister Tinne Van der Straeten (Groen), voegt de regulator nog toe. Het is dan aan de minister om eventueel in te grijpen.

De leveranciers zelf verwijzen al langer naar gestegen kosten en financiële risico’s die zijn toegenomen door de energiecrisis, zoals de stijging van het aantal afbetalingsplannen en wanbetalers. Ook moeten ze het sociaal tarief voor een groot deel prefinancieren. En net als andere bedrijven hebben ze af te rekenen met de inflatie en de automatische loonindexering bij hun personeel.

“De kosten voor de leveranciers zijn sterk toegenomen”, reageert Marc van den Bosch, algemeen directeur van sectorfederatie FEBEG op de analyse. “De CREG heeft overigens recent ook zelf vastgesteld dat de financiële situatie van de leveranciers is achteruit gegaan. De winstmarges in de sector zijn historisch altijd laag geweest en lagen vorig jaar zelfs negatief. De hogere marges in de contracten dienen om reële extra kosten te dekken, niet om bijkomende winst te maken. Alleen al de balanceringskosten zijn verviervoudigd.”